کاملترین مقاله آموزشی درمورد سرطان کبد

 (قسمت دوم )

دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

مرحله بندی سرطان کبد :اگر سرطان تشخیص داده شود پزشک نیاز به دانستن مرحله و میزان گسترش بیماری جهت تعیین نوع درمان خواهد داشت. مرحله بندی یک سرطان، اندازه تومور، گسترش آن و درگیری اعضای دیگر را نشان می‌دهد. مرحله بندی دقیق می‌تواند نشان دهد که آیا تومور توسط جراحی قابل برداشت خواهد بود یا خیر؟این مسأله بسیار مهم است، چون اکثر تومورهای کبد قابل جراحی نیستند. پزشک ممکن است مرحله بیماری را در همان زمان تشخیص یا پس از انجام آزمایشات بیشتر تعیین نماید. این آزمایش‌ها شامل روش‌های تصویر برداری سی تی اسکن، ام ار آی، آنژیوگرافی و یا اولتراسوند می‌باشد. این روش‌ها به پزشک در تشخیص گسترش بیماری کمک خواهد کرد. پزشک ممکن است از لاپاروسکوپی جهت مشاهده مستقیم کبد و اعضای مجاور استفاده نماید.

درمان سرطانهای کبد :اغلب بیماران خواهان آنند که در تعیین نوع درمانشان به کمک پزشک به طور آگاهانه نقش داشته باشند. اگر چه اضطراب و استرس ابتلا به سرطان ممکن است توانایی فکر کردن به تمام جوانب بیماری را از بیماران سلب کند آنان علاقه مندند همه اطلاعات را در مورد بیماری و نوع درمانشان بدانندبرخی از بیماران پیش از مراجعه به پزشک فهرستی از پرسش‌های خود را تهیه می‌کنند. بعضی دیگر نیز برای اینکه صحبت‌های پزشک را فراموش نکنند، در زمان مراجعه به پزشک یادداشت بر می‌دارند یا صحبت‌های او را ضبط می‌کنند. بعضی دیگر از بیماران نیز ترجیح می‌دهند با یکی از دوستان و یا اقوامشان به پزشک مراجعه کنند تا او نیز با وی در مورد بیماری آنها صحبت کند. در حال حاضر سرطان کبد به شرطی علاج قطعی دارد که در مراحل اولیه (پیش از گسترش بیماری) تشخیص داده شده و بیمار از سلامت جسمانی کافی برای انجام عمل جراحی برخوردار باشد.با این حال درمان‌های غیر جراحی نیز می‌توانند موجب کنترل بیماری و طول عمر بیشتر و احساس سلامتی در بیماران شوند. وقتی امکان درمان قطعی بیماری یا کنترل آن وجود ندارد، بیمار و پزشک درمان تسکینی را انتخاب می‌نماینداین درمان‌ها موجب بهبود کیفیت زندگی بیمار و کاهش درد و سایر عوارض بیماری می‌شوند. پزشکانی که به درمان سرطان کبد می‌پردازند عبارتند از جراحان، جراحان متخصص پیوند اعضا، متخصصین گوارش، سرطان و پرتو درمانی.

روش‌های درمانی سرطان کبد :پزشک معمولاً روش‌های درمانی موجود و نتایج آنها را با بیمار در میان می‌گذارد. پزشک و بیمار می‌توانند با مشارکت در تصمیم گیری در مورد روش درمانی مناسب که با وضعیت و نیازهای بیمار مطابقت بیشتری دارد به یکدیگر کمک کنند. کنترل سرطان کبد با روش‌های درمانی موجود بسیار مشکل است. به همین جهت بسیاری از پزشکان بیمارانشان را تشویق می‌کنند تا در کارآزمایی‌های بالینی شرکت نمایند. کارآزمایی‌های بالینی تحقیقاتی هستند که بر روی روش‌های درمانی جدید انجام می‌شوند.این روش‌های درمانی انتخاب مهمی برای بیماران در تمامی مراحل سرطان کبد هستند.انتخاب روش درمانی بستگی به وضعیت کبد (تعداد، اندازه و محل تومورها) و گسترش سرطان به خارج از کبد دارد.سایر عوامل مهم در انتخاب نوع درمان عبارتند: از سن بیمار، وضعیت کلی سلامتی بیمار. نگرانی‌های بیمار در مورد درمان و عوارض جانبی احتمالی و ارزش‌های شخصی بیمار معمولاً مهم‌ترین عامل در انتخاب نوع درمان مرحله بیماری است.مرحله بیماری به اندازه تومور، وضعیت کبد و گسترش بیماری به خارج از کبد بستگی دارد.در قسمت‌های بعدی در مورد مراحل مختلف بیماری و درمان مناسب برای هر مرحله توضیح داده می‌شود.

ا- سرطان موضعی و قابل برداشت:سرطان کبد موضعی و قابل برداشت مرحله‌ای از بیماری است که در آن می‌توان تومور را با عمل جراحی خارج نمود.در این مرحله هنوز بیماری به غدد لنفاوی اطراف یا سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است.همچنین عملکرد کبد در این مرحله طبیعی است. به نوعی از جراحی که در طی آن قسمتی از بافت کبد برداشته می‌گشود هپاتکتومی نسبی گفته می‌شود. وسعت این عمل جراحی به اندازه، تعداد، موقعیت تومورها و همچنین عملکرد کبد بستگی دارد. ممکن است که پزشک تنها بخش کوچکی از کبد، یک لوب کامل و یا حتی قسمت بزرگتری از کبد را خارج کنددر هپاتکتومی نسبی پزشک قسمتی از بافت سالم کبد را در بدن باقی می‌گذارد. این قسمت به تدریج عملکرد بافت  از دسته رفته را بر عهده می‌گیرد. در مورد بعضی از بیماران ممکن است پیوند کبد مفید باشد. در این عمل، جراح کبد بیمار را به کلی از بدن خارج کرده و کبد فرد دهنده را جایگزین آن می‌نمایدپیوند کبد فقط در مواردی مفید است که بیماری به سایر نقاط بدن گسترش نیافته و یک دهنده‌ی مناسب نیز موجود باشد.

2 - سرطان موضعی غیر قابل برداشت:سرطان موضعی غیر قابل برداشت، سرطانی است که حتی اگر به سایر نقاط نیز گسترش نیافته باشد، جراح نمی‌تواند توده سرطانی را از بدن خارج سازد. این امر دلایل گوناگونی دارد که از جمله می‌توان به سیروز یا سایر شرایطی که کارایی کبد را کاهش می‌دهد، محل نامناسب تومور در کبد و نیز سایر شرایط خاص جسمانی بیمار اشاره نمود.در این مورد از روش‌های درمانی دیگری برای کنترل بیماری و افزایش طول عمر بیمار استفاده می‌شود:

جراحی با کمک امواج رادیویی :در این روش جراحان چاقوهای ویژه‌ای را به کار می‌برند که با کمک الکترودهای موجود در آنها و گرمایی که ایجاد می‌کنند سلول‌های سرطانی از بین می‌رود. گاهی می‌توان از سطح پوست یا از طریق یک شکاف کوچک، با کمک این چاقوهای جراحی مخصوص، این عمل را روی توده سرطانی انجام داد.

تزریق اتانول از طریق پوست:در این روش جراح الکل (اتانول) را به طور مستقیم از طریق یک سوزن در داخل تومور تزریق می‌کند تا سلول‌های سرطانی از بین بروند.

کرایوسرجری:در این روش بعد از شکافتن سطح پوست، پزشک یک فلز مخصوص را درون تومور قرار می‌دهد تا با سرمای ایجاد شده در این فلز سلول‌های سرطانی را از بین ببرد.

تزریق از طریق سرخرگ کبدی:در این روش پزشک از طریق یک دستگاه مخصوص مواد ضد سرطانی را به صورت مداوم از راه سرخرگ کبدی به داخل کبد وارد می‌کند.برداشتن کامل کبد و پیوند کبد: اگر سرطان کبد به دلیل ضایعات سنگینی که برای کبد ایجاد کرده، غیر قابل برداشت باشد، در مورد بعضی از بیماران می‌توان از پیوند کبد استفاده کرد.

3- سرطان پیشرفته:در این نوع سرطان، سلول‌های سرطانی در تمام قسمت‌های کبد منتشر شده و به سایر نقاط بدن نیز گسترش یافته‌اند.اگر چه سرطان پیشرفته غیر قابل درمان است، بعضی پزشکان از داروهایی استفاده می‌کنند تا سیر پیشرفت سرطان را کند کنند.بعضی نیز استفاده از این داروها را به دلیل عوارض بسیار آنها مفید نمی‌دانند.در هر حال در این بیماران از داروهای ضد درد برای کاهش درد و رنج استفاده می‌شود.

درمان سرطان پیشرفته از طریق شیمی درمانی یا پرتو درمانی و یا هر دوی آنها صورت می‌گیرد:

شیمی درمانی :در این روش از داروها خاصی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌شود. گاهی پزشک از درمان سیستمیک نیز استفاده می‌کند، به این معنی که داروها به طور مستقیم به داخل رگ بیمار تزریق می‌شود.معمولاً شیمی درمانی به صورت یک درمان سرپایی در کلینیک‌ها یا مطب پزشکان انجام می‌شود. گاهی نیز ممکن است بیمار در مراحل اولی نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد.

پرتو درمانی:در این روش از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این روش یک درمان موضعی است، به این معنی که تنها سلول‌ها را در محل تابش اشعه تحت تأثیر قرار می‌دهد.

4- سرطان عود کننده:سرطان عود کننده سرطانی است که پس از درمان، علی رغم بهبود اولیه، مجدداً عود می‌کند. در این موارد به نظر می‌رسد سرطان کلاً از بین رفته است، اما به دلیل ناشناخته ماندن بعضی ازسلولهای سرطانی، بیماری مجدداً خود را نشان می‌دهد. بسیاری از این موارد عود بیماری در دوسال اول بعد از درمان خو را نشان می‌‍دهندبیمار ممکن است نیاز به درمان جراحی و یا ترکیبی از روش‌های درمانی مختلف برای از بین بردن این تومور عود کرده داشته باشد.

عوارض جانبی درمان سرطان کبد :به دلیل آن که درمان سرطان می‌تواند به سلولها و بافتهای سالم نیز آسیب برساند،  عوارض جانبی نیز به همراه دارداین عوارض به عوامل مختلفی از جمله نوع و میزان درمان بستگی دارند.عوارض در بیماران مختلف تفاوت داشته و حتی در مورد یک بیمار در جلسات مختلف نیز می‌تواند متفاوت باشد.تیم درمانی این عوارض را برای بیمار شرح داده و نحوه روبرو شدن با آن را برای بیمار توضیح می‌دهند.

جراحی سرطان کبد :پس از جراحی چند روز طول می‌کشد که بیمار به حالت عادی باز گردد. بیماران معمولاً در چند روز اول احساس درد و ناراحتی می‌کنند، هر چند از داروهای مسکن می‌توان بریا کاهش درد استفاده کرد.

شیمی درمانی سیستمیک:عوارض این روش بستگی به نوع و میزان داروی به کار رفته دارد. این عوارض برای هر بیمار نیز متفاوت است. شیمی درمانی سیستمیک بیشتر سلول‌هایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که رشد و تقسیم سریعی دارند، مانند سلولهای خونی، وقتی که داروهای ضد سرطان بر این سلولها اثر کند، توان بدن برای مقابله با بیماری‌ها  کاهش یافته و نیز ممکن است بیمار به راحتی دچار خون ریزی شود. سلول‌های ریشه مو و جداره دستگاه گوارش نیز از جمله سلول‌هایی هستند که به دنبال شیمی درمانی آسیب می‌بینند و فرد دچار ریزش مو، تهوع، استفراغ و یا اسهال می‌شود. این عوارض معمولاً بعد از اتمام دوره درمان به تدریج از بین می‌روند.

پرتو درمانی :عوارض این روش درمانی به میزان اشعه تابیده شده و ناحیه‌ای که تحت تابش قرار گرفته است بستگی دارد. بیماران در حین این درمان به خصوص در انتهای دوره، احساس خستگی زیادی می‌کنند. استراحت در این دوره بسیار مهم است، اما پزشکان به بیماران سفارش می‌‍کنند که فعالیت‌های خود را به همان روال قبلی ادامه دهند.پرتو درمانی در ناحیه سینه یا شکم، معمولاً تهوع، استفراغ و اسهال را به دنبال خواهد داشت. پرتو درمانی می‌تواند باعث کاهش سلولهای سفید خون که حفاظت از بدن را بر عهده دارند شود که به این ترتیب مقاومت بدن در مقابل بیماری‌ها کاهش می‌یابد.

کنترل درد در سرطان کبد :یکی از عوارض معمول بیمارانی که به سرطان کبد مبتلا هستند درد است.

تومور خود به تنهایی به دلیل فشاری که بر روی کبد و سایر ارگان‌ها وارد می‌‍کند، می‌تواند باعث درد شود. کادر پزشکی می‌تواند با استفاده از روش‌های مختلف به بیمار کمک کند:

دارو :از داروها می‌توان برای کاهش درد استفاده کرد. این داروها ممکن است بیماران را دچار خواب آلودگی یا یبوست کنند که در این صورت می‌توان از داروهای مسهل استفاده کرد.

پرتو درمانی:پرتوهایی با انرژی بالا به دلیل آن که می‌توانند حجم تومور را کاهش دهند، درد را نیز کم می‌کنند.

بلوک عصبی:پزشک می‌تواند با تزریق الکل در نواحی خاص، از انتقال حس درد توسط این اعصاب جلوگیری کند. تیم پزشکی می‌تواند روش‌های دیگری را نیز برای کاهش درد پیشنهاد دهد که ماساژ و طب سوزنی از این دسته هستند.بیماران خود نیز می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های خاص برای کاهش درد اقدام کنند.

تغذیه در بیماران سرطان کبد :بیمارانی که مبتلا به سرطان کبد هستند، چه به دلیل خستگی و چه به دلیل احساس بیماری، ممکن است اشتهای زیادی برای صرف غذا نداشته باشند. عوارض درمان نیز می‌تواند خوردن غذا را برای بیمار مشکل کند.مزه یا بوی طبیعی غذا ممکن است برای بیمار متفاوت باشد.

با این وجود بیماران باید انرژی کافی دریافت کنند تا دچار کاهش وزن نشده و روند بهبودشان تسریع گردد. غذا خوردن از طرف دیگر باعث می‌شود که بیماران احساس خوبی داشته باشند. برنامه ریزی غذایی نیز بسیار مهم است. درمان سرطان کبد ممکن است تغذیه را برای بیماران مشکل کند و به همین دلیل این بیماران باید به صورت مداوم از نظر وزن و وضعیت سلامت توسط پزشک کنترل شوند.

 منبع مورد استفاده: بروشور آموزشی بنیاد امور بیماریهای خاص

http://www.rs272.com/

http://oncoinfo.ir
http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.parsiblog.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI

کاملترین مقاله آموزشی درمورد سرطان کبد

(قسمت اول )

دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

کبد بزرگترین عضو بدن است. کبد در قسمت بالا و راست شکم و در پشت دنده‌ها قرار دارد. این عضو از دو قسمت عمده به نامهای لوب راست و چپ تشکیل شده که لوب راست از لوب چپ بزرگتر است. خونرسانی به کبد از طریق دو رگ بزرگ به نامهای ورید پورت و شریان کبدی صورت می‌گیرد. کبد عضوی مهم و دارای عملکردهای متنوع است.  یکی از این فعالیتها تولید برخی پروتئین‌های موجود در خون است. بعضی از این پروتئین‌ها باعث لخته شدن خون هنگام خونریزی شده و بدینوسیله از خونریزی جلوگیری می‌کنند. گروهی دیگر نیز موجب حفظ تعادل مایعات در بدن می‌شوند. کبد محلی برای تخریب مواد زیان آور مانند الکل و مواد زاید بدن نیز می‌باشد.کبد این کار را با شکستن و تخریب این مواد به اجزایی که قابل دفع در مدفوع یا ادرار باشند انجام می‌دهد. کبد همچنین مسئول تجزیه مواد غذایی حاوی کربوهیدرات (قند) و چربی‌ها به قطعات کوچکتر است تا بدن بتواند از انرژی آنها استفاده کند.کبد موادی مانند قند و ویتامین‌ها را ذخیره می‌کند. تا در موقع لزوم بدن از آنها استفاده کند. کبد همچنین محل تولید صفرا است.صفرا چربی‌ها را می‌شکند تا روده بتواند آنها را جذب کند.

سرطان چیست؟تمام سرطان‌ها از سلول شروع می‌شوند.سلول کوچک ترین واحد زنده بدن است. مجموعه‌ای از سلولها یک بافت را تشکیل می‌دهند و مجموع چندین بافت نیز یک عضو را به وجود می‌آورند، در حالت طبیعی سلول‌ها رشد کرده و با تقسیم شدن، سلول‌هایی شبیه به خود را به وجود می‌آورند. وقتی سلولها پیر می‌شوند، می‌میرند و سلول‌های جوان جای آنها را می‌گیرند. گاهی اوقات در این روند طبیعی دچار مشکل می‌شود. یعنی سلولهای جدیدی تولید می‌‍شوند که بدن به تولید آنها احتیاجی ندارد؟یا سلولهایی که پیر شده‌اند و باید بمیرند همچنان فعال باقی می‌مانند.وجود چنین حالتی موجب ایجاد توده‌ای از سلولها می‌شود که به آن تومور می‌گویند.تومورها ممکن است خوش خیم و یا بدخیم باشند. تومورهای خوش خیم جزو سرطانها نیستند و معمولاً پزشکان می‌توانند در صورت لزوم آنها را از بدن خارج سازند. در اکثر موارد تومورهای خوش خیم بعد از برداشته شدن عود نمی‌کنند.سلول‌های یک تومور خوش خیم در بافت‌های مجاوری یا سایر قسمت‌های بدن پخش نمی‌شوند. از همه مهمتر، تومورهای خوش خیم به ندرت حیاط بیمار را به مخاطره می‌اندازند. تومورهای بدخیم همان سرطان‌ها هستند. این تومورها اغلب وخیم‌تر و خطرناک‌تر از انواع خوش خیم هستند. سلول‌های سرطانی بدخیم قادرند به بافت‌های مجاور یا اعضای دیگر گسترش یابند.همچنین سلولهای سرطانی می‌توانند با رساندن خود به خون یا لنف در بدن پخش شوند. در واقع این همان راهی است که تومور مبدأ (تومور اولیه) خود را به سایر اعضاء بدن رسانده و در آنجا تومور دیگری (تومور ثانویه) را ایجاد می‌نماید.این پخش شدن سلولهای سرطانی را متاستاز می‌گویند. سرطان‌های گوناگون به نواحی مختلفی از بدن متاستاز می‌دهند. متاستاز اکثر سرطان‌های اولیه کبد از هپاتوسیت‌ها (سلول‌های کبدی) شروع می‌شوند. این نوع سرطان را کارسینوم هپاتورسلولار یا هپاتوم بدخیم می‌نامند.بچه‌ها هم می‌توانند به کارسینوم هپاتوسلولار مبتلا شوند. در این جزوه به سرطان کبد در کودکان پرداخته نشده است. از جمله مناطقی که سرطان کبد می‌تواند در آن پخش شود (متاستاز بدهد) غدد لنفی استخوان و ریه است. در صورتی که این اتفاق رخ دهد، سلول‌های موجود در این اعضا، مشخصات تومور اولیه (کبد) را دارا می‌باشند.در این صورت بیماری همان سرطان منتشر شده کبد و نه سرطان استخوان، می‌باشد.به طریق مشابه اگر سرطانی از جای دیگر از بدن به کبد انتقال یابد این سرطان را سرطان ثانویه کبد می‌نامیم که متفاوت از سرطان اولیه خواهد بود. سلولهای سرطان ثانویه کبد مشابه سلولهای منطقه اولیه خواهند بود.زمانی که سلول‌های سرطانی کبد از سایر اعضا مانند روده بزرگ به کبد آمده باشند، به این تومور، تومور ثانویه کبد می‌گویند. در ایران تومورهای ثانویه کبد بسیار شایعتر از توموهای اولیه کبد است.

سرطان کبد: چه کسی در معرض ابتلا است؟محققین سراسر جهان در حال تحقیق و بررسی در مورد علل ایجاد سرطان کبد هستند. در حال حاضر هیچ کس به درستی تمام واقعیت‌های سرطان کبد را نمی‌داند.به هر حال دانشمندان دریافته‌اند که عده‌ای از مردم که در معرض عوامل خطر خاصی قرار دارند، بیش از دیگران به سرطان کبد مبتلا می‌شوند. عامل خطر هر عاملی است که شانس ابتلای فرد را به یک بیماری افزایش می‌دهد.

مطالعات تاکنون این فاکتورهای خطر را برای سرطان کبد نشان داده‌اند:عفونت مزمن کبد (هپاتیت): ویروس‌های خاصی می‌توانند کبد را گرفتار کنند.در صورت برطرف نشدن عفونت و باقی ماندن آن در بدن به هپاتیت مزمن گفته می‌شود. از شایع‌ترین عوامل عفونت مزمن که عامل خطر ابتلا به سرطان کبد هستند، می‌توان هپاتیت B و هپاتیت C را نام برد. این ویروس‌ها از طریق خون (به طور مثال از طریق سرنگ آلوده) یا تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.همچنین این ویروس‌ها از مادر مبتلا به جنین وی انتقال می‌یابد. پس از سالیان متمادی آلودگی با این ویروس احتمال بروز سرطان کبد بیشتر می‌شود.

سیروز: سیروز به حالتی گفته می‌شود که سلولهای کبد از بین رفته و جای این سلولها را بافت جوشگاهی (بافت اسکار) می‌گیرد.سیروز به دلایل مختلف از جمله مصرف زیاد الکل، مصرف برخی از داروها، تماس با گروهی از مواد شیمیایی و آلودگی با برخی از ویروس‌ها یا انگل‌های خاص ایجاد شود. تقریباً 5 درصد بیماران مبتلا به سیروز مبتلا به سرطان کبد می‌شوند.

آفلاتوکسین: گاهی سرطان کبد به واسطه تماس با آفلاتوکسین ایجاد می‌شود.آفلاتوکسین ماده مضری است که از کپک زدن مواد غذایی حاصل می‌شود. آفلاتوکسین می‌تواند بر روی آجیل و حبوبات تشکیل شود.

جنس مذکر: مردان دو برابر زنان به سرطان کبد مبتلا می‌شوند.

 سابقه خانوادگی: احتمال ابتلا به بیماری در کسانی که دراقوامشان فردی مبتلا به سرطان کبد بوده است، بیشتر است.

سن: سرطان کبد در افراد مسن بیشتر از جوانان دیده می‌شودهرچه تعداد عوامل خطر در فردی بیشتر باشد احتمال ابتلا در وی بیشتر است، ولی این بدان معنی نیست که حتماً آن فرد به سرطان کبد مبتلا می‌شود. اگر گمان می‌کنید مبتلا به سرطان کبد هستید به پزشک خود بگویید، پزشک شما را برای آزمایش‌ها و دیگر اقدامات مقتضی راهنمایی خواهد کرد.

نشانه‌ها ی سرطان کبد :در مراحل اولیه آن هیچ علامتی ایجاد نمی‌شود. اما با رشد سرطان علائم زیر ایجاد می‌شود:درد در قسمت بالا و راست شکم، این درد می‌تواند به پشت یا شانه هم تیر بکشد.،کاهش وزن ،آب آوردن شکم (آسیت) ،کاهش اشتها و احساس پری در شکم ،ضعف و خستگی مفرط ،تهوع و استفراغ، زرد شدن پوست و چشم و تیرگی ادرار (زردی) ،تب،این علایم صرفاً نشانه‌ای از سرطان کبد نبوده و سایر بیماری‌های کبدی و غیر کبدی هم می‌توانند این نشانه‌ها را ایجاد کنند. اما فردی با این نشانه‌ها باید به پزشک مراجعه کند تا وی مشکل را تشخیص داده و در صورت لزوم آن را درمان کند.

تشخیص سرطان کبد :اگر بیمار نشانه‌هایی به نفع سرطان کبد داشته باشد پزشک باید برحسب نیاز یکی یا بیشتر از اقدامات زیر را انجام دهد:

معاینه بالینی:پزشک با لمس شکم جهت معاینه کبد، طحال و سایر اعضای مجاور به وجود توده یا تغییراتی در اندازه یا شکل اعضا پی می‌برد. پزشک همچنین وجود آسیت (تجمع مایع در شکم) را نیز بررسی کرده و با معاینه پوست و چشم بدنبال علایم زردی در بیمار می‌گردد.

آزمایش خون:آزمایش‌های متعددی جهت پی بردن به مشکلات کبدی وجود دارد. آزمایش خون می‌تواند میزان آلفا- فیتوپروتئین (AFP) را نشان دهد. میزان بالای آلفا- فیتو پروتئین می‌تواند نشانگر سرطان کبد باشد. سایر آزمایشات کبدی می‌توانند کار کرد کبد را نشان دهند.

سی تی اسکن:یک دستگاه مجهز به اشعه که به یک دستگاه کامپیوتر وصل باشد، می‌تواند عکس‌های متوالی از کبد، سایر اعضای داخل شکم و عروق تهیه کند.ممکن است برای نمایش دقیق کبد ماده حاجب نیز به بیمار داده شود.به کمک سی تی اسکن، پزشک می‌تواند تومور کبد یا سایر اعضا را مشاهده کند.

اولترا سونوگرافی :دستگاه اولتراسوند از اصواتی استفاده می‌کند که توسط انسان شنیده نمی‌شوند.

این موج‌ها هنگام برخورد با اعضای داخلی بر حسب نوع عضو مقداری از صوت را بازگشت می‌دهند. این بازگشت صوت پس از تبدیل، تصاویری از کبد و سایر اعضای شکمی ایجاد می‌کند. تومورها موجب بازگشت‌هایی متفاوت با آنچه که توسط بافت سالم ایجاد می‌شود، می‌گرداند.

ام. ار. ای (MRI):از یک میدان مغناطیسی قوی متصل به کامپیوتر جهت ایجاد تصاویر دقیقی از بدن استفاده می‌شود.این تصاویر در تلویزیون و یا بصورت کلیشه رادیوگرافی مشاهده می‌شود.

آنژیوگرافی:برای انجام آنژیوگرافی بیمار ممکن است در بیمارستان بستری شده و یا تحت بیهوشی قرار گیرد.پزشک ماده حاجب را به داخل عروق تزریق می‌‍کند تا در حین تصویربرداری، عروق کبدی نمایان گردند. بدین ترتیب آنژیوگرام، تومور کبد را نشان می‌دهد. بیوپسی در بعضی موارد، پزشک ممکن است از یک قسمت از بافت نمونه برداری کند. پاتولوژیست به کمک میکروسکوپ به دنبال سلول سرطانی در بافت تهیه شده می‌گرددپزشک ممکن است از روش‌های گوناگونی جهت تهیه بافت اسفاده کند. یک روش، استفاده از سوزن ظریفی برای تهیه نمونه می‌‍باشد، که به این روش آسپیراسیون توسط سوزن ظریف یا FNA گفته می‌شود. در این روش پزشک ممکن است اولتراسوند یا سی تی اسکن برای کمک به نمونه برداری استفاده کند. گاهی نمونه برداری توسط سوزن ضخیم و یا توسط لاپاروسکوپی انجام می‌گیرد. یک راه دیگر، تهیه نمونه در طی عمل جراحی می‌باشد.

ادامه دارد ....

http://www.rs272.com/

http://oncoinfo.ir
http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.parsiblog.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI

بیماری فاویسم یا فابیسم FAVISM

دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

کمبود آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز موجب همولیزگلبولهای قرمز خون میشود. این آنزیم نقش مهمی در احیای اکسیدانهای تولید شده در داخل گلبول قرمز دارد. بنابراین وقتی کودک مبتلا به کمبود این آنزیم باشد و در معرض اکسیدان قرار گیرد دچار همولیز شده و اصطلاحا مبتلا به فاویسم شده است  .فاویسم یک نقص مغلوب وابسته به x میباشد  بنابراین بیشتر  در مردان دیده میشود. این بیماری زمانی  در خانم ها بروز میکند که هر دو کروموزوم x ژن مورد نظر را نداشته باشد .چنانچه   آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز که در تمام سلول های بدن موجود است، در بدن افراد دچار نقص و یا کمبود شود، فرد دچار  کم خونی  می‌شود؛ زیرا گلبول‌های قرمز خون  همولیز و یا تخریب می‌شوند. بنابراین نقص این آنزیم، گلبول‌های قرمز خون را به مواد اکسیدان حساس کرده و گلبول‌های قرمز به سمت تخریب شدن پیش می‌روند زیرا اکسیداسیون موجب پاره شدن غشاء سلول شده و محتویات آن بیرون می‌ریزدفعالیت طبیعی   آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز  موجب خنثی کردن اکسیدان‌ها پیش از رسیدن و تماس با گلبول‌های قرمز می‌شودباقالا از جمله مواد غذایی است که دارای موادی به نام ویسین و کوویسین است که در لوله گوارش و در ضمن فرآیندهای شیمیایی عمل هضم، به دی ویسین و ایزورامیل تبدیل می‌شوند. این مواد از اکسیدان‌های قوی محسوب می‌شوند؛ بنابراین به محض تماس با غشاء گلبول قرمز در افرادی که کمبود   آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز را دارند، آن را منهدم نموده و گلبول قرمز از بین می‌رود و شخص به  فاویسم  مبتلا می‌شود.بنابراین  این افراد باید از خوردن باقالای تازه و خام اجتناب کنند. یونانی‌ها مواردی از فاویسم را بیش از دو هزار سال پیش توصیف کرده‌اندفاویسم یک بیماری‌ ارثی خونی است که به علت کمبود یکی از آنزیم‌های گلبول قرمز ایجاد می‌شود. این بیماری وابسته به جنس بوده و بیشتر در مردان دیده می‌شود و اغلب در نواحی شمالی و جنوبی ایران (سواحل دریا)‌ شیوع بیشتری دارد و تا 4 درصد جمعیت عمومی نیز گزارش شده است. در اثر کمبود آنزیم G 6  PD فرد به بیماری مبتلا‌ می‌شود که اصطلاحا به آن فاویسم گفته می‌شودکمبود آنزیم  G6 PD باعث حساسیت بی‌رویه گلبول قرمز نسبت به عوامل مخرب داخل سلولی ذکر کرده و یادآور می‌شود: در حالت عادی یک شاخه از قندی که وارد سلول می‌شود برای سیستم دفاعی داخل سلول قرمز (گلوتایتون)‌ انرژی تولید می‌کند و این سیستم نیز همواره عوامل مخرب و مشابه آسیب‌رسان سلولی را مهار می‌کند که در صورت ساقط شدن فعالیت این سیستم دیگر قند توانایی رساندن انرژی لازم به سیستم گلوتایتون را ندارد و بنابراین قابلیت خود را در دفاع از گلبول‌های قرمز از دست می‌دهد.ممکن است این افراد از بدو تولد با زردی و تخریب زودرس گلبول‌های قرمز کشف شوند. گاهی وقتی نوزادی به دنیا می‌آید، علت زردی وی کمبود این آنزیم شناخته می‌شود و گلبول‌های قرمز افراد مبتلا به جای عمری 120 روزه به‌علت عدم سیستم دفاعی در مقابل عوامل مخرب داخل سلولی و حتی خارج سلولی، ناتوان بوده و عمرشان به 12 روز کاهش پیدا می‌کند که یکی از این عوامل مخرب، گیاه باقلاستدر صورتی که گلوتایتون انرژی کافی نداشته باشد، سیستم ایمنی بدن خود را از دست داده و باعث کوتاهی عمر گلبول‌های قرمز خون می‌شود که به این پدیده همولیز (تخریب سلول‌های خونی)‌ گفته می‌شود.

تشدیدکننده‌های فاویسم:

نه‌تنها باقلا بلکه برخی از داروها همانند مصرف آسپیرین با دوز بالا، داروهای ضدمالاریا، مصرف برخی از آنتی‌‌بیوتیک‌ها، نفتالین، حنا و عوامل عفونی می‌توانند گلبول‌های قرمز را تخریب کنند. این فوق‌‌تخصص خون با بیان این مطلب، در ادامه با اشاره به نشانه‌های بالینی این بیماری خاطرنشان می‌کند: کم‌خونی، ضعف و بی‌حالی، زردی (بیلی روبین)‌، رنگ‌پریدگی و دفع ادرار به رنگ چای کدر و پررنگ (به دلیل دفع هموگلوبین از طریق لوله‌های ادراری)‌ می‌تواند از علائم این بیماری باشد که معمولا این بیماری کشنده نیست و گهگاه در سنین 30 الی 40 سالگی تشخیص داده می‌شوند؛ ولی در موارد شدید که بیماری از بدو تولد نشان می‌دهد، می‌تواند منجر به بروز برخی از مشکلات جدی شود.

فاویسم درمان ندارد:

این بیماری درمان قطعی ندارد و تنها اقدام موثر، پیشگیری از بروز حمله همولیز با پرهیز از مواجهه با مواد اکسیدان و در صورت بروز حمله مراجعه سریع به پزشک جهت اقدامات نگهدارنده و حمایتی جهت پیشگیری از عوارض همولیز است. فردی که دچار همولیز می‌شود، پس از تخریب گلبول‌های قرمز خونش، گلبول‌های قرمز جوان وارد گردش خونش می‌شوند که همین پدیده جوان شدن گلبول‌های قرمز خون، بیماری را کنترل می‌کنند و افراد بستری در بیمارستان بیشتر از نظر میزان آب و نمک خون، مورد کنترل قرار می‌گیرند و در صورت نیاز، به آنها خون تزریق می‌شود.

ارتباط فاویسم و باقالا :

با‌قالا به انگلیسی  faba ,fava bean , bean خوانده می‌شود و نام علمی آن  leguminosae    و از خانواده     vicia fabaL   است .باقالا در حدود شش هزار سال پیش از میلاد  جزء رژیم غذایی مردم مدیترانه و آسیا و آفریقا به شمار می‌رفته است. امروز باقالا در سایر نقاط دنیا هم کشت می‌شود. این گیاه حاوی ماده‌ای به نام فیتین می‌باشد که دارای ارزش غذایی بالایی است. این ماده غنی از کلسیم بوده و تقویت‌کننده به شمار می‌رودمردمان شمال ایران آن را با بیشتر غذاها به صورت خام مصرف می‌کنند. استفاده از باقالای خام در کشور چین و تایلند نیز رواج دارد، دانه آنرا با کمی نمک در روغن تفت می‌دهند و مانند آجیل مصرف می‌کنند. باقالا گیاهی یک ساله با ساقه‌ای محکم و راست، به طول  5/1  -  5/0 متر، دارای برگ‌های متناوب و مرکب  با برگچه‌های خاکستری رنگ، دارای گل‌های درشت سفید با لکه‌های سیاه و ارغوانی پر‌رنگ می‌باشد. میوه آن همان باقالا و دارای غلافی کرکدار است.باقالا علاوه بر مصرف خوراکی برای انسان و دام، گیاهی دارای خواص دارویی است و در طب سنتی ایران از اعضای هوایی این گیاه استفاده دارویی می‌شودباقلا از نظر طبیعت سرد محسوب می‌شود ولی گل باقالا گرم است.دم کرده گل باقالا برای دفع سنگ کلیه و قولنج‌های کلیوی به کار می‌رود. گل باقالا  مدر و ضد تشنج بوده و برای ورم مثانه مفید است.مخلوطی از باقالای پودر شده با روغن بادام و کمی قند برای  سرفه و خراش‌های گلو  مفید استخوردن باقالا در برخی افراد نوعی مسومیت ایجاد می‌کند که به آن فاویسم گوینددر بعضی از موارد عوارض خیلی شدید و مهلکی ایجاد می‌کند؛ به این ترتیب که موجب تب، کم خونی، یرقان، اسهال، اختلالات روانی و ناراحتی‌های قلبی می‌شود. بنابراین از خوردن باقالای تازه و خام باید اجتناب کرد این بیماری می‌تواند از بوییدن گل و گرده‌های باقالا  نیز بوجود آید و بیشتر در افرادی که  فاقد آنزیم گلوکز ?  فسفات دهیدروژناز  هستند ایجاد می‌شود.باقالا در شرایط آب و هوایی معتدل می‌روید و به رطوبت فراوان نیاز دارد. باقالا در آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکا کشت می‌شود و بزرگترین تولید کننده این محصول  کشور چین است.

علایم بالینی در فاویسم :

بعد از خوردن ماده اکسیدان( 24   تا 48 ساعت بعد ) علایم ناشی از همولیز دیده میشود. زردی / ادرار تیره رنگ به علت دفع بیلی روبین و هموگلوبین از ادرار به علاوه احتمال دل درد و  تهوع و بی اشتهایی از شایعترین  نشانه های بیماری فاویسم است. باید به این نکته اشاره کرد که با افزایش سن کمبود آنزیم برطرف میشود. 

پیشگیری و آموزش به والدین :

والدین باید کاملا با نام داروهایی که ممکن است باعث همولیز خون شوند آگاه شوند برای این کار توصیه میشود لیست داروها به طور کتبی به آنها داده شود و در صورت مراجعه به پزشک دیگر یادآور شوند که فرزندشان به فاویسم مبتلا است .باقلا در هر نوع آن مصرف نشود و سعی شود کودک از ابتلا به بیماری عفونی حفظ شود زیرا بیماری باعث تشدید لیز گلبولی میشود .

شروع بیماری فاویسم در کودکان به‌ چه ‌صورت است؟

فاویسم در اثر کمبود آنزیمی به نام گلوکز6 فسفات دی هیدروژناز (G6pd) به‌صورت ارثی معمولا از مادر به پسر منتقل می‌شود. ژن این آنزیم روی کروموزوم X سوار می‌شود، ولی اگر در این امر خللی پیش بیاید، فرد، مبتلا به فاویسم خواهد شد.

چرا بیشتر مبتلایان به این بیماری پسر هستند؟

این بیماری در پسرها شایع‌تر است، چون پسرها فقط دارای یک کروموزوم X و دختران دارای دو تا از این کروموزوم هستند. بنابراین اگر ژن آنزیم نام برده شده نقص داشته باشد، پسران را بیشتر گرفتار می‌کند.

آیا دختران اصلا به فاویسم مبتلا نمی‌شوند؟

چرا، اگر دو کروموزوم X دختران، گرفتار نقص این ژن باشد، یا اگر کروموزوم X سالم شان نتواند دختر را در مقابل  Xمعیوب، سالم نگه‌دارد، دختران هم مبتلا به این بیماری می‌‌شوند، ولی تعداد مبتلایان پسر خیلی بیشتر است.

چرا باقلا بیشتر از همه منجر به بروز علائم بیماری فاویسم در کودک می‌شود؟

باقلا از جمله مواد اکسیدان است، یعنی موادی که اکسیژن در آنها زیاد تولید می‌شود. همین امر باعث می‌شود که گلبول‌های قرمز فاویسمی‌ها در مقابل مواد اکسیدان از بین بروند یا پاره شوند.

علائم فاویسم چیست؟

حاصل این فرآیند به‌صورت کم‌خونی شدید، اسهال و استفراغ، تهوع، زردی سفیده چشم، زردی پوست و خونی شدن رنگ ادرار خواهد بود.

علاوه بر باقلا، چه مواد اکسیدان دیگری در این امر دخیل هستند؟

داروهای اکسیدان مثل کوتریموکسازول و آسپیرین، ویتامین K، سولفامیدها، داروهای ضد‌ مالاریا، نفتالین، استامینوفن، حنا و داروهای متفرقه دیگر ممکن است در این بیماران باعث همولیز یا شکسته شدن گلبول‌های قرمز شوند.

آیا می توان به راحتی علائم این بیماری را شناسایی کرد؟

به هیچ وجه، علائم این بیماری گاهی اوقات به این صراحت و واضحی نیست. حتی ممکن است این بیماری با زردی، هپاتیت و کم‌خونی‌های دیگر اشتباه شود.

آیا ممکن است کودکی که قبلا باقلا خورده حالا بعد از خوردن باقلا دچار علائم بیماری  شود؟

نه، خیلی از خانواده‌ها می‌گویند کودکشان قبلا مثلا داروی کوتریموکسازول یا باقلا مصرف می‌کرده، ولی این مشکل را نداشته است، ما هم می‌گوییم نباید خانواده‌ها را نسبت به این بیماری ترساند. چون با اینکه این بیماری تا آخر عمر همراه فرد است، ولی این علائم ممکن است فقط یک بار به سراغ او بیاید. بنابراین ما فقط به خانواده‌ها آگاهی می‌دهیم یعنی باید به آنها گفت که اگر کودکشان این بیماری را دارد، حتی از کنار مزارع باقلا هم رد نشوند، چون همین کار می‌تواند باعث همولیز و شکستن گلبول‌های قرمز کودک شود.همچنین فاویسمی‌ها نباید در منزل از نفتالین و حشره کش استفاده کنند.

http://www.rs272.com/

http://oncoinfo.ir
http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.parsiblog.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI

آموزش بیماران بعد عمل جراحی پیوند عروق کرونر

 انتخاب :دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

جراحی پیوند عروق کرونر یک رویه جراحی است که باعث افزایش جریان خون عضله قلب می گردد این عمل جراحی نیاز به باز کردن قفسه سینه و استفاده از دستگاه بای پس قلب و ریوی دارد .

مراقبتهای قبل از عمل :

1_ بررسی آمادگی پوستی ناحیه سینه ، شکم و ران از لحاظ تراشیدن ناحیه و شستشو با صابون ضد عفونی کننده ضروری است .

2- بایدبه بیمار توضیح داد که قبل از عمل جراحی داروهای پیش بیهوشی برای تسکین و آرام سازی وی تزریق می شود .

3- آگاهی دادن به بیمار جهت اینکه قبل از عمل جراحی متخصص بیهوشی و فیزیوتراپ وی را ملاقات می کنند.

مراقبتهای بعد از عمل جراحی:

1- باید به بیمار آموزش داد که بیمار به مدت 2-1 روز در بخش مراقبتهای ویژه جراحی قلب بستری می گردد .ویزیت بیماران مکرر و ملاقات با بستگان محدود است و ممکن است لوله های مختلفی در راه هوایی ، معده ، مجرای ادرار و داخلشریان و ریه ها تعبیه شود . باید به بیمار توضیح داد که این لوله ها در صورت ثبات وضعیت عمومی بیمار خارج خواهند شد .

2- باید به بیمار آموزش داد که در زمانی که دارای لوله تراشه است . چگونه با دیگران ارتباط برقرار است این ارتباط از طریق چارت های مخصوصی یا دستگاههای رایانه ای صورت می پذیرد .

3- باید به بیمار آموزش داد که مراقبتهای روزمره در بخشهای ویژه به طور مرتب صورت می پذیرد از مراقبتهای روزمره می توان به تغییر وضعیت ، فیزیوتراپی تنفس ، تمرینات تنفس و پایش علایم حیاتی اشاره نمود .

4- آموزش های لازم در زمینه اهمیت سرفه و تنفس عمیق و استفاده از اسپیرومتری تشویقی باید به بیماران داده شود . این اقدامات به کاهش عوارض تنفس کمک می نمایند .

5- باید به بیمار آموزش داد که بیمار می تواند از عصر روز عمل در صورت خارج شدن لوله تراشه در تخت جابجا شود و بنشیند .

6- باید به بیمار توضیح داد که ممکن است وی بهدلیل اثر داروها و کمبود خواب و تسکین قبل و بعد از عمل جراحی دچار حالت گیجی و خواب آلودگی باشد .

 

مراقبت منزل :

1- باید به بیمار و خانواده وی آموزش گفتاری و نوشتاری داده شود .

2- در مورد اطلاعات کلی باید رویه جراحی ، هر گونه توضیح اختصاصی و عوارض همراه با جراحی باید به بیمار داده شود .

باید به بیمار آموزش داد که بهبود کامل بعد از عمل 12-8 هفته به طول می انجامد . در مورد جناغ باید بیمار را آگاه کرد که این برش با سیم های فولادی دوخته شده است و تا بهبود کامل استخوان جناغ ممکن است بیمار صدای‏CLick‏ را در ناحیه بشنود. در ضمن باید خاطر نشان ساخت که در طی دوره بهبودی حالاتی نظیر قرمزی ، خارش و گزگز پوستی را تجربه نماید .

3- در مورد مراقبت از زخم باید به بیمار آموزشی داد که چند روز بعد از عمل جراحی ناحیه را با آب ولرم شستشو دهد . در مورد نخهای بخیه کاتکوت باید توضیح داد که این نخها خودبخود جذب می شوند ولی نخ های ابریشمی بین 14-7 روز بعد از عمل کشیده می شوند . بیمارباید در این مدت لباسی گشاد و راحت بپوشد . زنانی که برشی زیر پستانی دارند نباید تا چندین روز سینه بند ببندند و در زمان پوشیدن سینه بند باید روی ناحیه برشی نباشد تا پوست ناحیه را تحریک نکند .

4- بیمار باید در مورد آگاهی از علایم خطرناک زیر آموزشی ببیند که در صورت بروز به پزشک یا پرستار اطلاع دهد . علایم عفونت زخم شامل: تورم، خونریزی ، قرمزی و درد می باشند . تورم دست و پاها ، افزایش وزن و کوتاهی تنفس ، تب و نبض سریع نیز باید به اطلاع رسانده شود . درد قفسه سینه همراه با تنفس یا در حین جابجایی نیز حتما باید به اطلاع رسانده شود .

5- در زمینه داروها باید هدف از درمان ، دوز ، فهرست ، روش مصرف و عوراض جانبی احتمالی به بیمار آموزش داده شود .

6- در زمینه فعالیت باید این موارد به بیمار گوشزد شود . بیمار باید بتدریج فعالیت خود را افزایش دهد و برنامه ورزشی منظم روزانه داشته باشد . باید بیمار از خستگی پرهیز کند و در بین دوره های فعالیت استراحت نماید بیمار باید از ایستادن یا نشستن طولانی خودداری کند . در هنگام نشستن نباید پای سالمش را روی پایی که از آن گرافت وریدی برداشته شده است بیندازد باید به بیمار تاکید کرد که از برداشتن یا حمل اجسام سنگین یا انجام ورزشهای ایزومتریک اجتناب کند انجام رانندگی باید تا چند هفته به تاخیر بیفتد شروع فعالیت جنسی بعد از یکماه از عمل با نظر پزشک است و باید از روشهای مقاربتی که نیاز به انرژی کمتری دارند استفاده شود . ورزشهایی نظیر شنا ، گلف و تنیس تا 6 هفته به تاخیر می افتند . بازگشت به سرکار بعد از 6-4 هفته آغاز می شود البته این بازگشت بستگی به نوع شغل بیمار دارد . باید به بیمار توضیح داد که انجام این عمل‏ روند بیماری عروق کرونر را تغییر نمی دهد . لذا با انجام تغییرات لازم در الگوی زندگی باید از بروز مجدد انسداد گرافت ها پیشگیری کرد .

7- در مورد رژیم غذایی باید رژیم کم نمک را رعایت نمایند و چربی رژیم را براساس توصیه های یک متخصص تغذیه کنترل نمایند .

8- در صورت وجود مراکز یا صندوق های حمایتی باید این بیماران به این مراکز ارجاع شوند .

http://www.rs272.com/

http://www.behdasht.gov.ir

http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.parsiblog.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI

           علل و درمان بیماری آفت دهان Aphthous stomatitis

                       انتخاب :دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

درمان کاملا موثری برای بیماری آفت وجود ندارد و داروهایی که در این زمینه عرضه شده اند بیشتر تحمل دوره را آسانتر نموده یا آنرا کوتاه تر میکنندمترادف های آفت شامل
Aphthous stomatitis, recurrent oral ulcerations(RAS), Aphthous ulcers, and Canker sores
حدود 25 درصد افراد جامعه به آن دچار میشوند و در 50 درصد این افراد هر 3 ماه زخمها عود میکند.
این زخمها به شکل گرد یا بیضی با زمینه زرد یا خاکستری که بوسیله هاله التهابی محصور شده دیده می شود.

علل بیماری آفت:

 علت دقیق بیماری مشخص نیست ، حدود 75 درصد کسانی که آفت مکرر دارند آنتی بادی علیه سلولهای اپیتلیوم می سازند ، نقص در پاسخ ایمنی سلولی ، هایپرسنسیویتی نسبت به گونه ال - استرپتوکوک Sanguis و بعضی عوامل ویروسی را هم دخیل می دانند
انواع آفت :

از لحاظ شدت به 3 دسته Minor , Major , Herpetiform تقسیم میشود.
نوع مینور که بیشترین شیوع را دارد - 80 درصد – قطری کمتر از 1 سانتی متر داشته و معمولا در نواحی موکوسی کراتینیزه نشده مخاط دهان ایجاد میشود و بدون در مان در عرض حداکثر 2 هفته بهبودی پیدا میکند.
نوع ماژور که با نام بیماری Sutton هم شناخته میشود قطری بیشتر از 1 سانتی متر با زخمهای عمیقتر که معمولا بعد از بهبود آثار اسکار آن باقی میماند.
نوع Herpetiform تنها 5 تا 10 درصد انواع آفت را شامل میشود شامل چندین زخم کوچک 1 تا 3 میلی متری وزیکول دار است و در عرض حدود 1 ماه درمان میشود.
استراتژی درمان معمولا یکی از این انتخاب ها است که بنا به شرایط مورد استفاده قرار میگیرد:
-آنتی باکتریال موضعی مثل : دهانشویه کلرهگزدین . ایرشا . بنزید آمین و بتادین 1 درصد
- ضد التهابی : سیستمیک و موضعی مثل : ژل آدکورتیل
-تنظیم کننده های سیستم ایمنی مثل : لوامیزول . کلشی سین و سیکلوسپورین .بسیار به ندرت بکار رفته اند
-علامتی مثل : مسکن های خوراکی . بی حس کننده های موضعی لیدوکائین و اسانس میخک-دنتول-
- طب جایگزین مثل هامیوپاتی
درمان ایده آل درمانی است که روند بهبود زخمها را با افزایش رشد سلولهای موکوس تسریع کند و سلولهای باکتری را در محل زخم از بین ببرد و تا حدی مانع بازگشت دوباره آن شود.
از داروهای اختصاصی میتوان داروی آدکورتیل ADCORTYL in orabase را نام برد که محتوی ماده ضد التهاب تریامسینولون ، از دسته گلوکوکورتیکوییدها یا به طور ساده تر کورتونها ، در یک پایه موکوادهسیوMucoAdhessive یا مخاط چسب میباشد این دارو را باید تا روزی سه بار برروی محل آفت قرار داد، برای اینکه دوام دارو در محل بیشتر باشد حتی المقدور تا چند ساعت غذا میل نشود یا به مقدار بیشتر قبل از خواب استفاده گردد
داروی ترکیبی دیگر شامل پایه : شربت آلومینیم ام جی اس ، یا شربت دیفن هیدرامین که اولی به علت داشتن ماده قابض آلومینیم و دومی به علت اثر بی حس کنندگی به عنوان پایه استفاده می شود
از آنتی بیوتیکها معمولا از تتراسایکلین استفاده میشود یعنی پودر داخل چند کپسول داخل شیشه شربت که تا حدود یک سوم حجمش را تقلیل داده ایم اضافه می شود ، تترا سایکلین احتمالا اثرات مفید خود را نه به عنوان آنتی بیوتیک بلکه به علت خاصیت ضد التهابی خود اعمال میکند
دوز دقیقتر : 250میلیگرم(یک کپسول) در 30 میلیلیتر محلول (حتی آب) حل شود و روزی 6 بار هر بار 5میلی لیتر از آن قرقره و بعد میل شود
گاها چند آمپول دگزامتازون هم اضافه میشود ، احتمالا آمپول های Long Acting مثل تریامسینولون ، بتامتازون ال آ و پردنیزولون دوام موضعی بیشتری به علت پایه غیر محلول خود دارند
ویال لیدوکائین یا محلول دنتول(اسانس میخک) Dentol هم برای ایجاد بی حسی موضعی در مخلوط ،معجون!،بکار میرود
و چند قرص سایمتیکون یا سوکرالفیت هم به عنوان عامل پوشش دهنده همراه میگردد. جالب است بدانید در بعضی کرمهای آرایشی از سوکرالفیت نیز استفاده میشود.
در اوستئوماتیس stomatitis بیماران سرطانی از کلشی سین استفاده شد و اثر ضد التهابی موضعی مناسبی نیز دیده شد
داروی دیگر محلول بنزیدآمین است که یک دهانشویه خوش رنگ! با خاصیت بی حس کنندگی موضعی است در مصرف آن باید احتیاط شود که دارو بلعیده نشود وبه قسمتهای انتهایی حلق نرسد خصوصا در کودکان بهتر است استفاده نشود.
از داروهای ترکیبی جدیدی که کارایی تائید شده نیز دارند از ژل Aphtarine میتوان نام برد که ترکیب یک ماده گیاهی در پایه گلیسرین است.
این گیاه با نام علمی Alchemilla Vulgaris و نام محلی Lady`s Mantle و نام فارسی پای شیر یا رجل الاسد با غلظت 3 درصد در گلیسرین فرموله شده است.
در طب قدیم نیز در بهداشت دهانی بکار میرفت . اثر آن به همراه گلیسرین تسریع روند بهبود زخمهای دهانی عنوان شده.این دارو اثر خود را نسبتا سریع – درعرض 2 روز 60 درصد و 3 روز تا 75 درصد- نشان میدهد .طعم . قوام . بافت و راحتی استفاده رضایت بخشی دارد.

در ایران قطره های گیاهی میرتکس Myrtex و آفتوپلکس Aphtoplex که از گیاه مورد گرفته شده با اقبال خوبی مواجه شده. فقط اول وقتی در دهانتون قرقره میکنید یکمقدار آتیش میگیرین! ولی در کل خوب جواب میده.
قطره گیاهی پرسیکا هم یک قطره چند منظوره بهداشت دهخان و دندان هست که در درمان آفت دهان رضایتمندی قابل قبولی در مصرف کنندگان ایجاد کرده است

از سایمتیدین ، جوش شیرین ،لوامیزول، سوکرالفیت ،تالیدومید ،سایکلوسپورین ،آب اکسیژنه،شربت منیزیوم هیدروکساید، محلول ویوله ، پنتاکسی فیلین هم برای کنترل آفت استفاده شده
عوامل ایجاد کننده و راههای پیشگیری بیماری آفت :
استرس نقش موثری در بروز آفت دارد با اینحال کنترل آن کار ساده ای نیست!
تروما یا ضربه که باعث ایجاد جراحت در دهان میشود
مثلا گاز کرفتن لثه ، براشینگ یا مسواک زدن طوری که باعث آسیب به لثه شود ، غذاهائی که می توانند در حین جویده شدن به مخاط دهان آسیب برسانند مثلا سیب زمینی سرخ شده
کمبود آهن ، ب12،ب6،ب1،ب2،روی ، فولیک اسید
بیماریهای کرون Crohn ، اولسراتیو کولایتیس، سندرم روده تحریک پذیر یا ایریتیبل باول سیندرم!،بهجت Behcet ،ایدز ، نوتروپنی دوره ای و سلیاک celiac
حساسیت غذایی مثلا در بیماران مبتلا به سلیاک که آنتی بادی بر علیه پروتئین شیر گاو یا پروتئین گندم ، گلوتن، تولید میکنند
عفونت ویروسی یا باکتریائی
ظاهرا رابطه اورال اینتر کورس به علت ورود فلور میکروبی جدید به محیط دهان می تواند مورد توجه قرار گیرد
زمینه های ژنتیکی
عوارض داروئی به خصوص در بیماران مبتلا به سرطان با مکانیسم احتمالی تسریع جداشدن سلولهای اپیتلیال مخاط دهان ، حتی نگه داشتن بعضی قرصها در دهان مثل پانکراتین ، آسپرین ، کاپتوپریل

 با سپاس از آقای دکترهادی اخوت پور

http://www.rs272.com/

http://pharmacist.blogfa.com

http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.parsiblog.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI

درمان و علل تهوع و استفراغ بعد اعمال جراحی

انتخاب : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

تهوع و استفراغ بعد از اتمام عمل های جراحی شایع و عارضه اذیت کننده ای بوده و ناشی از انجام عمل جراحی و بیهوشی می باشد و در اغلب اوقات از درد بیمار برایش زجرآورتر می شود .
شیوع تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی بستگی به فاکتورهای متعددی دارد که شامل : نوع بیهوشی ، نوع و مدت عمل جراحی و جنسیت بیمار ( زیرا خانم ها بیشتر از آقایان دچار این عارضه می شوند ) دارد .
بیمارانی که دچار بیماری حرکت (Motion Sickness ) میشوند پس از عمل جراحی بیشتر گرفتار تهوع و استفراغ میشوند .
درمان
در این جا هدف ، پیشگیری از ایجاد این وضعیت بوده و بیشتر مطالعات متوجه همین مسئله می باشد تا درمان .
مصرف روتین داروهای ضد استفراغ در تمام اعمال جراحی لازم نیست زیرا طبق آمار ، 30% بیماران بعد از عمل جراحی دچار این عارضه می شوند .
داروی انتخابی که توسط همگان پذیرفته شده است متوکلوپروماید می باشد که در درمان و پیشگیری تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی به کار می رود . این دارو زمانی که به عنوان پیشگیری مصرف می شود نتایج بسیار متفاوتی را ایجاد می کند .
Droperidol نیز با مقیاس بسیار زیادی تا به حال مصرف شده است .
داروهای خانواده فنوتیازین مثل پرفنازین و پروکلرپرومازین نیز به مقدار فراوان در طی سالیان متمادی مصرف شده است .
این داروها به خصوص در زمانی به کار گرفته می شوند که از مسکن های خانواده تریاک در طی بیهوشی استفاده شده باشد . مدت زمان اثر این داروها از مدت زمان اثر داروهای مسکن مخدر کوتاه تر بوده و بنابراین دوزهای مکرر از این دارو های ضد استفراغ لازم است که مصرف شود .
در یک مطالعه تحقیقاتی که روی متوکلوپروماید ، پرفنازین ، دروپریدول و اوندانسترون ( Ondansetron ) انجام شده است . بیماران انتخابی ، خانم هایی بوده اند که تحت اعمال بزرگ جراحی زنان قرار گرفته اند و مشخص شده است که پرفنازین داروی انتخابی ( و وریدی ) ضد استفراغ برای پیشگیری در این گروه بوده است .
داروهای آنتی موسکارینی مثل آتروپین یا هیوسین را به عنوان پیشگیری از افزایش بزاق و ترشحات برونش ها و ایجاد برادیکاردی قبل از عمل می توان به کار برد . این داروها به عنوان ضد استفراغ می توانند عمل کنند ولی به خاطر زمان اثر کوتاهشان نسبت به مرفین ، نمی توانند کاملاً اثر استفراغ آور مرفین را از بین ببرند .
هیوسین را از راه پوست نیز به کار برده اند ( مالیدن پماد هیوسین یا گذاشتن Hyosin Patch ) .
Cyclizine آنتی هیستامینیکی است که به همراه مخدرهای مسکن به عنوان Premedication مصرف می شود و روی تهوع و استفراغ بعد از عمل موثر است .
پرومتازین به عنوان پیشگیری و درمان مصرف شده ولی به خاطر اثر آرام بخش و خواب آور شدید آن ، در بیماران کمتر مصرف می شود .
گزارشات متعددی در مورد مصرف کلونیدین به عنوان Premedication در بچه ها وجود دارد که روی استفراغ بعد از عمل موثر بوده است .
گفته شده که زنجبیل معادل متوکلوپرامید روی استفراغ های بعد از عمل موثر است ولی در گزارشات بعدی هیچ گونه اثر مفیدی از آن دیده نشده است .
افدرین نیز برای این عارضه مصرف شده و گزارشات متناقضی در مورد آن وجود دارد .
گزارش شده است که تزریق وریدی پروپوفول روی استفراغ های بعد از اعمال جراحی موثر است .
تحقیقات و بررسی های جدید روی آنتاگونیست های گیرنده 5HT3 ( 5 - هیدروکسی تریپتامین 3 ) انجام شده است .
Ondansetron ( اندانسترون ) در پیشگیری و درمان تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی موثر بوده است ، تحقیقات بعدی نشان داد که که این دارو معادل متوکلوپرامید اثر دارد .
Granisetron ،Dolasetron وTropisetronاز خانواده آنتاگونیست های گیرنده 5HT3 بوده و مشابه Ondansetron روی تهوع و استفراغ بعد از اعمال جراحی موثر هستند .
تحقیقات زیادی در مورد استفاده همزمان چند داروی ضد استفراغ در پیشگیری و درمان انجام نشده است ، اگرچه Ondansetron و Granisetron به همراه دگزامتازون مصرف شده و نتایج خوبی داشته است . همراهی دگزامتازون با داروهای آنتاگونیست گیرنده های 5HT3 اثر این داروها را تشدید می کند .
داروهای ضد تهوع و استفراغ مصرفی در پیشگیری و درمان استفراغ های بعد از اعمال جراحی عبارتند از :
1- آنتاگونیست های دوپامین مثل : متوکلوپراماید و Domeperidone ، Droperidol و بعضی از داروهای خانواده فنوتیازین
2- کورتیکواستروئیدها مثل : دگزامتازون.
3- کانابینوئیدها ( مشتقات حشیش ) مثل : Malbilon.
4- بنزودیازپین ها ، مثل : لورازپام
5- آنتی هیستامین ها ، مثل : دیفن هیدرامین . آنتی هیستامین های غیر خواب آور ، مثل ترفنادین به علت نفوذ بسیار کم در سیستم CNS اثر ضد تهوع و استفراغ ندارند .
6- آنتاگونیست های گیرنده 5HT3 ، مثل : Ondansetron .

http://www.rs272.com/

http://patoghu.com

http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.parsiblog.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI

آرتروز بیماری ناتوان کننده

^{دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) اورمیه}

آرتروز مردم را در تمام سنین مبتلا می کند. عموماً در تمام نژادها و در هر دو جنس مرد و زن دیده می شود. بعضی از انواع آرتروز در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. دردها و التهابات مفصلی را به هیچ وجه نباید نادیده گرفت و بی تفاوت بود. حمل اشیاء سنگین و فعالیتهای شدید در جوانی از جمله عواملی هستند که مفاصل را در پیری و کهولت به آرتروز مستعد می کنند.

آرتروز چیست ؟

آرتروز عبارت است از ایجاد تغییراتی که در مدت زمان طولانی و به صورت فرسایشی و تخریبی در غضروف مفاصل ایجاد می شود و بیشتر اوقات با درد، تورم، بزرگ شدن مفصل، وجود حساسیت در موضع و اختلال در حرکت مفاصل، خود را بروز می دهد. آرتروز می تواند بر مفاصلی مانند مهره های گردنی، ‌مفاصل دست، زانوها، مچ دست و پا و انگشتان دست و پا اثر بگذارد.

علل ایجاد آرتروز

در یک جمله می توان گفت: هنوز علت اصلی آرتروز مشخص نشده است. اما مواردی مانند:

?- عوامل ارثی و مادرزادی.

?- افزایش وزن و چاقی.

?- وجود عارضه ها و ناهنجاریها، مانند: پای ضربدری در دو زانو، کف پای صاف داشتن.

?- ضربات مکرر و خفیف و مداوم بر مفاصل.

?- عوامل هورمونی، به عنوان مثال: آرتروز زنان بعد از دوران یائسگی به دلیل توقف ترشح هورمون استروژن بیشتر می شود.

?- افزایش سن.

?- مشاغل و کارهای یکنواخت و بی حرکت.

?- برخی از بیماریها، مانند: مرض قند و بیماریهای متابولیکی و التهابی.

?- استفاده مکرر و مداوم از یک طرف بدن مانند کسانی که تمام کارهای خود را با دست مسلط ( دست چپ یا راست ) انجام می دهند، در پیدایش آرتروز مؤثر می باشند.

چگونه می توانیم با مشکل آرتروز در حد توان مقابله کنیم؟

با کمک به تسکین درد و کم کردن ناراحتی و همچنین کمک به افزایش دامنه حرکتی مفاصل، قدرت عضلانی افزایش و استحکام در مفاصل ایجاد می شود. استراحتهای بدنی و روانی و دوری از تنشهای عصبی، رژیم غذایی خاص، استعمال داروهای مسکن، عمل جراحی، گرما درمانی، ورزش و حرکت درمانی از جمله ورزشهایی هستند که می توانند به کاهش درد، تورم و افزایش دامنه حرکتی مفاصل کمک کنند.

http://www.rs272.com/

http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.parsiblog.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI 

   هموتوراکس اورژانس مرگ آورHemothorax

نوشته :رویا خداداد کارشناس پرستاری از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

ویراستار علمی : دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) اورمی

تجمع خون در فضای پلوراست. اگر چه ترومای قفسه سینه اغلب منجر به خونریزی در پارانشیم ریه می شود. ریه یک سیستم کم فشار است که می تواند به صورت تامپوناد در درون خود خونریزی نماید اما هموتوراکس معمولاً ناشی از خونریزی عروق دیواره قفسه سینه ومربوط به جریان خون سیستمیک دیواره توراکس یعنی شریان پستانی داخلی ، شریانهای بین دنده ای و یا وریدهای همراه آنهاست. تجمع خون در فضای پلور ممکن است خفیف( کمتر از ml 350) متوسط بین 350 تا 1500 میلی لیتر و شدید (2500-1500 ملی لیتر ) باشد. نوع خفیف امکان دارد بدون علامت باشد نیاز به درمان ندارد چون خون ذب می شود.در حالتهای متوسط و شدید تجمع خون ساختمانهای مدیاستن را به طرف ریه سالم جابجا می کندو تهویه ، بازگشت وریدی و برون ده قلبی کاهش می یابد. ممکن است علایم شوک هموراژیک را از خود نشان دهد.

علائم : علائم پنوموتوراکس + تاکی کاردی – هیپوتانسیون – علائم شوک. علائم پنوموتوراکس ( کاهش صداهای تنفسی کوتاهی تنفس، تاکی پنه و تاکی کاردی) علایم شوک: (هیپوتانسیون، تاکی کاردی ، کاهش برون ده قلبی ، اختلال PH خون آریتمی ، تاکی پنه، کاهش برون ده ادرار، سیانوز محیطی – مهمترین علایم شوک : دست سرد و مرطوب است.)

ملاحظات پرستاری :

جلوگیری از شوک – کم کردن فشار داخل حفره پلور توسط وارد کردن لوله به فضای پنجمین بین دنده ای روی خط میدآگزیلاری –در ناژ باید هر یک ساعت اندازه گیری و ثبت شود. در صورتیکه در 24 ساعت اول بیش از ml 200 درساعت باشد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد در صورتیکه حجم ترومای زیاد و مقدار خون در دسترس کم باشد می توان از روش اتوترانسفیوژن استفاده کرد.

منابع : برونر سودارث – طب ها رسیون و سیسیل

http://www.rs272.com

سایتهای پزشکی دکتر رحمت سخنی

 Dr.Rahmat Sokhani

بی شک به تمام دوستداران علم و دانش پوشیده نیست تهیه یک مطلب علمی حتی به اندازه یک صفحه کوچک کاری بسیار سخت و طاقت فرسایی است ،که زحمات و وقت زیادی را می طلبد. اینجانب دکتر رحمت سخنی پزشک اورژانس مرکز آموزشی درمانی امام خمینی ره دانشگاه علوم پزشکی ارومیه مرکز آذربایجان غربی با یاری خداوند متعال و کمک خانواده و دوستان علمی دانشگاه و عشق به مردم و بیماران، بیست وشش سایت یا به عبارتی وبلاگ را در تمام زمینه های پزشکی و تعداد اندکی از آنها در ارتباط با مسایل عمومی راه اندازی و فعال نموده ام و امیداورم بتوانم قدم کوچکی در رابطه با حل مشکلات بیماران دردمندو ارتقاءعلم پزشکی ایران اسلامیمان مخصوصا آذربایجان همیشه سرافراز و قهرمان وگل سرسبد جهان اسلام را برداشته باشم و در این مقال از تمام دوستان پزشک و پرستار و هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و خانواده ام که مرا یاری کردند سپاسگزارم میکنم .

دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی ره ارومیه

http://www.rs272.com/

سایت اصلی اطلاع رسانی دکتر رحمت سخنی

http://www.rs272.parsiblog.com/

سایت پزشکی عمومی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2721.parsiblog.com/

سایت پزشکی تخصصی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2722.parsiblog.com/

سایت پزشکی فوق تخصصی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2723.parsiblog.com/

سایت داروسازی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2724.parsiblog.com/

سایت دندانپزشکی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2725.parsiblog.com/

سایت طب سنتی و مکمل دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2726.parsiblog.com/

سایت طب نظامی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2727.parsiblog.com/

سایت طب ورزشی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2728.parsiblog.com/

سایت خاطرات و تاریخ پزشکی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand2729.parsiblog.com/

سایت گوناگون دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand27210.parsiblog.com/

سایت طراحی سایت و وبلاگ دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand27211.parsiblog.com/

سایت طب سالمندان دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand27212.parsiblog.com/

سایت طب مذهبی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand27213.parsiblog.com/

سایت طب پزشکی قانونی دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand27214.parsiblog.com/

سایت طب اورژانس دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand27215.parsiblog.com/

سایت طب هسته ای دکتر رحمت سخنی

http://www.sahand27216.parsiblog.com/

سایت پرسش و پاسخ پزشکی دکتر رحمت سخنی

http://www.rs272.com/

سایت  پزشکی دکتر رحمت سخنی دربلاگفا

 http://www.sahand272.blogfa.com/

سایت پزشکی دکتر رحمت سخنی در سرویس وبلاگ دهی آریانا افغانستان

http://rs272.aryanablog.com/

سایت روانشناسی

http://sahand1361.parsiblog.com

سایت اختصاصی دکتر رحمت سخنی

http://rs272.persianblog.ir/

سایت تخصصی دکتر رحمت سخنی

http://rs272.blogfa.com/

سایت پزشکی تخصصی دکتر رحمت سخنی

سایت شهید محمد سخنی

http://moso1362.parsiblog.com/