کاملترین مقاله آموزشی درمورد سرطان کبد
(قسمت اول )
دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه
کبد بزرگترین عضو بدن است. کبد در قسمت بالا و راست شکم و در پشت دنده‌ها قرار دارد. این عضو از دو قسمت عمده به نامهای لوب راست و چپ تشکیل شده که لوب راست از لوب چپ بزرگتر است. خونرسانی به کبد از طریق دو رگ بزرگ به نامهای ورید پورت و شریان کبدی صورت می‌گیرد. کبد عضوی مهم و دارای عملکردهای متنوع است. یکی از این فعالیتها تولید برخی پروتئین‌های موجود در خون است. بعضی از این پروتئین‌ها باعث لخته شدن خون هنگام خونریزی شده و بدینوسیله از خونریزی جلوگیری می‌کنند. گروهی دیگر نیز موجب حفظ تعادل مایعات در بدن میشوند. کبد محلی برای تخریب مواد زیان آور مانند الکل و مواد زاید بدن نیز میباشد.کبد این کار را با شکستن و تخریب این مواد به اجزایی که قابل دفع در مدفوع یا ادرار باشند انجام می‌دهد. کبد همچنین مسئول تجزیه مواد غذایی حاوی کربوهیدرات (قند) و چربی‌ها به قطعات کوچکتر است تا بدن بتواند از انرژی آنها استفاده کند.کبد موادی مانند قند و ویتامین‌ها را ذخیره میکند. تا در موقع لزوم بدن از آنها استفاده کند. کبد همچنین محل تولید صفرا است.صفرا چربی‌ها را می‌شکند تا روده بتواند آنها را جذب کند.
سرطان چیست؟تمام سرطانها از سلول شروع میشوند.سلول کوچک ترین واحد زنده بدن است. مجموعه‌ای از سلولها یک بافت را تشکیل می‌دهند و مجموع چندین بافت نیز یک عضو را به وجود می‌آورند، در حالت طبیعی سلولها رشد کرده و با تقسیم شدن، سلولهایی شبیه به خود را به وجود می‌آورند. وقتی سلولها پیر میشوند، می‌میرند و سلولهای جوان جای آنها را می‌گیرند. گاهی اوقات در این روند طبیعی دچار مشکل می‌شود. یعنی سلولهای جدیدی تولید میشوند که بدن به تولید آنها احتیاجی ندارد؟یا سلولهایی که پیر شده‌اند و باید بمیرند همچنان فعال باقی می‌مانند.وجود چنین حالتی موجب ایجاد توده‌ای از سلولها می‌شود که به آن تومور می‌گویند.تومورها ممکن است خوش خیم و یا بدخیم باشند. تومورهای خوش خیم جزو سرطانها نیستند و معمولاً پزشکان می‌توانند در صورت لزوم آنها را از بدن خارج سازند. در اکثر موارد تومورهای خوش خیم بعد از برداشته شدن عود نمی‌کنند.سلولهای یک تومور خوش خیم در بافت‌های مجاوری یا سایر قسمت‌های بدن پخش نمی‌شوند. از همه مهمتر، تومورهای خوش خیم به ندرت حیاط بیمار را به مخاطره می‌اندازند. تومورهای بدخیم همان سرطانها هستند. این تومورها اغلب وخیم‌تر و خطرناک‌تر از انواع خوش خیم هستند. سلولهای سرطانی بدخیم قادرند به بافت‌های مجاور یا اعضای دیگر گسترش یابند.همچنین سلولهای سرطانی می‌توانند با رساندن خود به خون یا لنف در بدن پخش شوند. در واقع این همان راهی است که تومور مبدأ (تومور اولیه) خود را به سایر اعضاء بدن رسانده و در آنجا تومور دیگری (تومور ثانویه) را ایجاد می‌نماید.این پخش شدن سلولهای سرطانی را متاستاز می‌گویند. سرطانهای گوناگون به نواحی مختلفی از بدن متاستاز می‌دهند. متاستاز اکثر سرطانهای اولیه کبد از هپاتوسیت‌ها (سلولهای کبدی) شروع میشوند. این نوع سرطان را کارسینوم هپاتورسلولار یا هپاتوم بدخیم می‌نامند.بچه‌ها هم می‌توانند به کارسینوم هپاتوسلولار مبتلا شوند. در این جزوه به سرطان کبد در کودکان پرداخته نشده است. از جمله مناطقی که سرطان کبد می‌تواند در آن پخش شود (متاستاز بدهد) غدد لنفی استخوان و ریه است. در صورتی که این اتفاق رخ دهد، سلولهای موجود در این اعضا، مشخصات تومور اولیه (کبد) را دارا می‌باشند.در این صورت بیماری همان سرطان منتشر شده کبد و نه سرطان استخوان، میباشد.به طریق مشابه اگر سرطانی از جای دیگر از بدن به کبد انتقال یابد این سرطان را سرطان ثانویه کبد می‌نامیم که متفاوت از سرطان اولیه خواهد بود. سلولهای سرطان ثانویه کبد مشابه سلولهای منطقه اولیه خواهند بود.زمانی که سلولهای سرطانی کبد از سایر اعضا مانند روده بزرگ به کبد آمده باشند، به این تومور، تومور ثانویه کبد می‌گویند. در ایران تومورهای ثانویه کبد بسیار شایعتر از توموهای اولیه کبد است.
سرطان کبد: چه کسی در معرض ابتلا است؟محققین سراسر جهان در حال تحقیق و بررسی در مورد علل ایجاد سرطان کبد هستند. در حال حاضر هیچ کس به درستی تمام واقعیت‌های سرطان کبد را نمی‌داند.به هر حال دانشمندان دریافته‌اند که عده‌ای از مردم که در معرض عوامل خطر خاصی قرار دارند، بیش از دیگران به سرطان کبد مبتلا میشوند. عامل خطر هر عاملی است که شانس ابتلای فرد را به یک بیماری افزایش می‌دهد.
مطالعات تاکنون این فاکتورهای خطر را برای سرطان کبد نشان داده‌اند:عفونت مزمن کبد (هپاتیت): ویروس‌های خاصی می‌توانند کبد را گرفتار کنند.در صورت برطرف نشدن عفونت و باقی ماندن آن در بدن به هپاتیت مزمن گفته می‌شود. از شایعترین عوامل عفونت مزمن که عامل خطر ابتلا به سرطان کبد هستند، می‌توان هپاتیت B و هپاتیت C را نام برد. این ویروس‌ها از طریق خون (به طور مثال از طریق سرنگ آلوده) یا تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.همچنین این ویروس‌ها از مادر مبتلا به جنین وی انتقال می‌یابد. پس از سالیان متمادی آلودگی با این ویروس احتمال بروز سرطان کبد بیشتر می‌شود.
سیروز: سیروز به حالتی گفته می‌شود که سلولهای کبد از بین رفته و جای این سلولها را بافت جوشگاهی (بافت اسکار) می‌گیرد.سیروز به دلایل مختلف از جمله مصرف زیاد الکل، مصرف برخی از داروها، تماس با گروهی از مواد شیمیایی و آلودگی با برخی از ویروس‌ها یا انگل‌های خاص ایجاد شود. تقریباً 5 درصد بیماران مبتلا به سیروز مبتلا به سرطان کبد میشوند.
آفلاتوکسین: گاهی سرطان کبد به واسطه تماس با آفلاتوکسین ایجاد می‌شود.آفلاتوکسین ماده مضری است که از کپک زدن مواد غذایی حاصل می‌شود. آفلاتوکسین می‌تواند بر روی آجیل و حبوبات تشکیل شود.
جنس مذکر: مردان دو برابر زنان به سرطان کبد مبتلا میشوند.
سابقه خانوادگی: احتمال ابتلا به بیماری در کسانی که دراقوامشان فردی مبتلا به سرطان کبد بوده است، بیشتر است.
سن: سرطان کبد در افراد مسن بیشتر از جوانان دیده می‌شودهرچه تعداد عوامل خطر در فردی بیشتر باشد احتمال ابتلا در وی بیشتر است، ولی این بدان معنی نیست که حتماً آن فرد به سرطان کبد مبتلا می‌شود. اگر گمان می‌کنید مبتلا به سرطان کبد هستید به پزشک خود بگویید، پزشک شما را برای آزمایش‌ها و دیگر اقدامات مقتضی راهنمایی خواهد کرد.
نشانه‌ها ی سرطان کبد :در مراحل اولیه آن هیچ علامتی ایجاد نمی‌شود. اما با رشد سرطان علائم زیر ایجاد می‌شود:درد در قسمت بالا و راست شکم، این درد می‌تواند به پشت یا شانه هم تیر بکشد.،کاهش وزن ،آب آوردن شکم (آسیت) ،کاهش اشتها و احساس پری در شکم ،ضعف و خستگی مفرط ،تهوع و استفراغ، زرد شدن پوست و چشم و تیرگی ادرار (زردی) ،تب،این علایم صرفاً نشانه‌ای از سرطان کبد نبوده و سایر بیماریهای کبدی و غیر کبدی هم می‌توانند این نشانه‌ها را ایجاد کنند. اما فردی با این نشانه‌ها باید به پزشک مراجعه کند تا وی مشکل را تشخیص داده و در صورت لزوم آن را درمان کند.
تشخیص سرطان کبد :اگر بیمار نشانه‌هایی به نفع سرطان کبد داشته باشد پزشک باید برحسب نیاز یکی یا بیشتر از اقدامات زیر را انجام دهد:
معاینه بالینی:پزشک با لمس شکم جهت معاینه کبد، طحال و سایر اعضای مجاور به وجود توده یا تغییراتی در اندازه یا شکل اعضا پی می‌برد. پزشک همچنین وجود آسیت (تجمع مایع در شکم) را نیز بررسی کرده و با معاینه پوست و چشم بدنبال علایم زردی در بیمار می‌گردد.
آزمایش خون:آزمایش‌های متعددی جهت پی بردن به مشکلات کبدی وجود دارد. آزمایش خون می‌تواند میزان آلفا- فیتوپروتئین (AFP) را نشان دهد. میزان بالای آلفا- فیتو پروتئین می‌تواند نشانگر سرطان کبد باشد. سایر آزمایشات کبدی می‌توانند کار کرد کبد را نشان دهند.
سی تی اسکن:یک دستگاه مجهز به اشعه که به یک دستگاه کامپیوتر وصل باشد، می‌تواند عکسهای متوالی از کبد، سایر اعضای داخل شکم و عروق تهیه کند.ممکن است برای نمایش دقیق کبد ماده حاجب نیز به بیمار داده شود.به کمک سی تی اسکن، پزشک می‌تواند تومور کبد یا سایر اعضا را مشاهده کند.
اولترا سونوگرافی :دستگاه اولتراسوند از اصواتی استفاده میکند که توسط انسان شنیده نمی‌شوند.
این موج‌ها هنگام برخورد با اعضای داخلی بر حسب نوع عضو مقداری از صوت را بازگشت می‌دهند. این بازگشت صوت پس از تبدیل، تصاویری از کبد و سایر اعضای شکمی ایجاد میکند. تومورها موجب بازگشت‌هایی متفاوت با آنچه که توسط بافت سالم ایجاد می‌شود، می‌گرداند.
ام. ار. ای (MRI):از یک میدان مغناطیسی قوی متصل به کامپیوتر جهت ایجاد تصاویر دقیقی از بدن استفاده می‌شود.این تصاویر در تلویزیون و یا بصورت کلیشه رادیوگرافی مشاهده می‌شود.
آنژیوگرافی:برای انجام آنژیوگرافی بیمار ممکن است در بیمارستان بستری شده و یا تحت بیهوشی قرار گیرد.پزشک ماده حاجب را به داخل عروق تزریق میکند تا در حین تصویربرداری، عروق کبدی نمایان گردند. بدین ترتیب آنژیوگرام، تومور کبد را نشان می‌دهد. بیوپسی در بعضی موارد، پزشک ممکن است از یک قسمت از بافت نمونه برداری کند. پاتولوژیست به کمک میکروسکوپ به دنبال سلول سرطانی در بافت تهیه شده می‌گرددپزشک ممکن است از روش‌های گوناگونی جهت تهیه بافت اسفاده کند. یک روش، استفاده از سوزن ظریفی برای تهیه نمونه میباشد، که به این روش آسپیراسیون توسط سوزن ظریف یا FNA گفته می‌شود. در این روش پزشک ممکن است اولتراسوند یا سی تی اسکن برای کمک به نمونه برداری استفاده کند. گاهی نمونه برداری توسط سوزن ضخیم و یا توسط لاپاروسکوپی انجام می‌گیرد. یک راه دیگر، تهیه نمونه در طی عمل جراحی میباشد.
ادامه دارد ....
http://oncoinfo.ir http://www.sahand272.blogfa.com/ http://www.rs272.parsiblog.com/ WEST AZERBAIJAN URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI
http://rs1362.blogdoon.com/
: جستجو