از آنجایی که در افراد مبتلا به دیابت نوع 1، بدن انسولینی نمی سازد، این افراد باید انسولین مورد نیاز خود را به شکل تزریقات روزانه به بدن خود برسانند. در دیابت نوع 2 که در آن یا انسولین به مقدار کم ترشح می شود و یا در بدن نسبت به عملکرد آن مقاومت وجود دارد، در اکثر مواقع در طی چند سال پس از تشخیص دیابت نیاز به به انسولین در فرد مبتلا ظاهر می گردد و دیگر روشهای قبلی درمان (مثل قرص های دیابت) قادر به کنترل قند خون نیستند. در دیابت حاملگی نیز باید به منظور کنترل قند خون از انسولین استفاده کرد.

» انواع انسولین

انسولین از نظر منشاء آن به دو نوع کلی حیوانی (گاوی و خوکی) و انسانی تقسیم می شود و از لحاظ تأثیر آن در بدن شامل 3 دسته "کوتاه اثر"، "متوسط الاثر" و "بلند اثر" است.

»خصوصیات انسولین

تقسیم انسولین به 3 دسته فوق براساس خصوصیات زیر می باشد:

• زمان شروع اثر: زمانی است که در آن انسولین پس از تزریق شروع به فعالیت می کند.
• زمان اوج اثر: زمانی است که انسولین پس از تزریق به حداکثر فعالیت خود می رسد.
• مدت زمان اثر: کل مدت زمان فعال بودن انسولین در بدن است. البته در بخشی از این زمان که "مدت زمان موثر" نامیده می شود، فعالیت انسولین بیشتر است.

غلظت هر نوع انسولین براساس مقدار واحد انسولین در هر میلی لیتر (سی سی) بیان می شود که در حال حاضر برای تمامی انواع انسولین 100 واحد در هر میلی متر است. در بعضی کشورها هنوز انسولین 40 واحدی هم وجود دارد

هم اکنون اشکال مختلفی از انسولین های مصنوعی در دنیا وجود دارد. سرعت اثر هر یک از این انسولین ها با یکدیگر متفاوت بوده و بیشتر افراد دیابتی برای کنترل بهتر قند خونشان مجبور به استفاده از بیش از یک نوع انسولین هستند.

انواع مختلف انسولین همانند دوننده های المپیک هستند؛ برخی مانند دونده های دوسرعت هستند و با سرعت مسابقه را آغاز کرده، در طول مسیر با بیشترین سرعت می دوند و زود به نقطه پایان می رسند. برخی هم مثل دونده هایی ماراتن هستند؛ به آرامی شروع می کنند و به مدت طولانی به صورت آرام و یکنواخت به حرکت خود ادامه می دهند. برخی دیگر نیز حالتی بین این دو نوع دارند یعنی نه خیلی سریع اثر می کنند و نه خیلی کند. هیچ یک از این انسولین ها بر یکدیگر برتری ندارند و همه آنها در کنترل بهتر دیابت مؤثر هستند.

» انسولین های سریع اثر (Rapid-acting)

سریع الاثر ترین انسولین در این گروه یکی لیسپرو (هومولوگ) ساخت شرکت لیلی (Lilly) و دیگری آسپارت (نووولوگ) ساخت شرکت نووونوردیسک ( Novo Nordisk )هستند. اثر این نوع انسولین حدوداً 5 دقیقه بعد از تزریق شروع و 1 ساعت پس از تزریق به بیشترین میزان رسیده و معمولاً تا 5-4 ساعت در بدن باقی می ماند. این نوع انسولین برای تزریق قبل از وعده های غذا طراحی شده است. زمانی که غذا در بدن هضم شده و در حال ورود به جریان خون می با شد، انسولین سریع الاثر بیشترین نقش را در انتقال قند حاصل از هضم غذا به درون سلول ها، ایفا می کند.

» انسولین های کوتاه اثر (Short-acting)
انسولین کوتاه اثر یا رگولار ( Regular) نیز برای استفاده قبل از وعده های غذا طراحی شده است. با این تفاوت که این نوع انسولین دیرتر از انسولین سریع الاثر، شروع به اثر می کند. بنابر این باید 45-30 دقیقه قبل از غذا این نوع انسولین را تزریق نمایید. این نوع انسولین 3-2 ساعت بعد از غذا بیشترین اثر را دارد و حدوداً 6 ساعت در بدن باقی می ماند. انسولین سریع اثر و انسولین کوتاه اثر هر دو بی رنگ هستند.

» انسولین با اثر متوسط( Intermediate-acting)

این نوع انسولین که انسولین NPH را هم شامل می شود، نوعی انسولین است که به دلیل دارا بودن یک ماده خاص در ترکیب آن، جذب انسولین را در بدن کندتر می کند. به همین علت است که این نوع انسولین ظاهری کدر و شیری داشته و پیش از تزریق باید به آرامی آن را تکان داده و مخلوط کنید. این نوع انسولین نسبت به دو نوع انسولین قبلی دیرتر شروع به اثر کرده و مدت زمان بیشتری نیز در بدن باقی می ماند. این نوع انسولین 4-2 ساعت بعد از تزریق شروع به اثر کرد، 10-4 ساعت بعد از تزریق به اوج اثر خود می رسد و تا 16-10 ساعت بعد از تزریق هم در بدن باقی می ماند. اگر شما انسولین با اثر متوسط را صبح تزریق کنید، اثر آن تمام روز در بدن باقی می ماند. این نوع انسولین را می توان با انسولین رگولار مخلوط کنید.

» انسولین طولانی اثر (long-acting)

این نوع انسولین به گلارژین( لَنتوس) ویا دِتِمیر( لِوِمیر) معروف است. این نوع انسولین 4-2 بعد از تزریق شروع به اثر کرده و 24 ساعت در خون با غلظت یکنواخت باقی می ماند. انسولین گلارژین و دِتِمیر، هردو شفاف بوده و معمولاٌ قبل از خواب تزریق می شوند. برخلاف انسولین NPH ، این انسولین را نمی توان با انواع دیگر انسولین مخلوط کرد

تفاوتی ندارد که از چه روشی برای تزریق انسولین استفاده می کنید، فقط باید مطمئن باشید که تزریق خود را در محلی انجام می دهید که میزان مناسبی از چربی در زیر پوست قرار دارد. تزریق انسولین به صورت زیر جلدی (زیر پوستی) و اغلب بدون هیچ گونه درد و یا سوزشی انجام می شود.قبل از هر چیز، حتماً از پزشک معالج خود بخواهید که روش صحیح تزریق را به شما آموزش دهد. سرعت جذب انسولین، به محل تزریق بستگی دارد. به طور مثال جذب انسولین تزریق شده برروی ران ها کند تر از ناحیه شکم صورت می گیرد.توصیه می شود از تزریق انسولین در یک ناحی? ثابت که موجب ایجاد توده های چربی در زیر پوست و مانع از جذب به موقع انسولین می گردد، خودداری کنید و محل تزریق را به صورت گردشی عوض نمایید.
زمان تزریق انسولین به نوع و مدت اثر آن در بدن بستگی دارد. به عنوان مثال، انسولین های سریع الاثر درست قبل از مصرف غذا تزریق می شود در حالی که برای انسولین های طولانی اثر، به علت دوام تقریباً 24 ساعته شان، یک بار تزریق در طول روز کافی است. به هر حال، زمان و مقدار تزریق انسولین شما بر اساس تشخیص پزشک معالجتان صورت می گیرد. درمان با انسولین یک دوره آموزشی است که خود شما باید آن را فرا بگیرید. طول این دوره بر حسب میزان قند خون شما و رژیم غذایی تان از چند هفته تا چند ماه متغیر است. به مرور زمان که قند خونتان تحت کنترل تان در می آید، قادر خواهید بود که با توجه به میزان قند خونی که دستگاه اندازه گیری تان نمایش می دهد، تا چند واحد دوز تزریقی خود را افزایش و و یا کاهش دهید.
ابرازهای تزریق انسولین در بیماران دیابتی :

» سرنگ

استفاده از سرنگ ارزان ترین و در دسترس ترین راه است و برای آن دسته از افرادی که ترکیبی از دو نوع انسولین را تزریق می کنند، مناسب است.

» قلم انسولین

قلم های انسولین از جمله وسایل تزریق انسولین هستند که این کار را برای افراد دیابتی که از تزریقات متعدد انسولین استفاده می کنند بسیار آسان نموده اند وجایگزین جدیدتری برای سرنگ به شمار می آیند. هر قلم انسولین از نظر ظاهری شبیه ماژیکهای وایت برد می باشد و شامل یک سوزن قابل تعویض، شیشه مخصوص انسولین (که به جای 10 سی سی در آن 3 سی سی انسولین جا می گیرد) و خود قلم انسولین است. قلم های انسولین در دو نوع یکبار مصرف و قابل تعویض وجود دارند که در اولی بعد از اتمام انسولین باید قلم را دور انداخت ولی در دومی می توان شیش? دیگری از انسولین را جایگزین قبلی کرد. انسولین های موجود برای استفاده در قلم های انسولین هم از انواع ساده و هم مخلوط می باشند که در دومی شیش? انسولین حاوی هر دو نوع انسولین کوتاه و بلند اثر می باشد. تنظیم مقدار انسولین تزریقی در قلم ها به سادگی و از طریق یک پیچ در انتهای آن انجام می شود که نسبت به سرنگ های معمولی بسیار دقیق تر است.

» Jet Injector

Jet injector وسیل? دیگریست که برای تزریق انسولین به کار می رود. این دستگاه، دوز مورد نیاز را با فشار و بدون نیاز به سوزن، به زیر پوست اسپری می کند. این روش برای آن دسته از افرادی که به سوزن حساسیت دارند، مناسب می باشد. به هر حال، این دستگاه ها - به علت قیمت بالایی که دارند - اغلب در بازار مصرف در دسترس نمی باشند.
در میان روش های ذکر شده در بالا، عملکرد پمپ انسولین بیش از سایرین قادر به شبیه سازی عمل لوزالمعده بوده و برای برخی از دیابتی های نوع 1 مناسب است. این دستگاه الکترونیکی به یک لول? باریک و سوزنی در انتهای آن متصل است. انسولین داخل دستگاه از مسیر لوله و توسط سوزن باریکی که در زیر پوست شکم قرار دارد، به درون بدن تزریق می شود. آنچه که پمپ انسولین را بسیار شبیه به لوزالمعده می کند آن است که این دستگاه همواره مقدار مشخصی از انسولین را، به طور مداوم و آهسته ، به عنوان دوز پایه (بازال) در زیر پوست تزریق می کند. پیش از مصرف هر وعده غذایی، استفاده کنند? پمپ می تواند دستگاه را برای تزریق مقدار مشخصی انسولین سریع الاثر تنظیم کرده و از بالا رفتن قند خون بعد از غذای خود جلوگیری کند. میزان انسولین تزریقی پمپ در طول روز، بر حسب نیاز مصرف کننده، قابل تنظیم و تغییر می باشد.

» پمپ انسولین

پمپ های انسولین روشی برای تزریق انسولین هستند که نزدیکترین حالت ممکن به ترشح طبیعی انسولین از لوزالمعده است. هر پمپ از 3 قسمت تشکلیل شده است. خود دستگاه پمپ که تقریبا به اندازه کف دست است، یک مخزن قابل تعویض انسولین که در داخل دستگاه قرار دارد و مجموع? تزریق که شامل یک سوزن مخصوص و لوله لاستیکی رابطی است که سوزن را (که در زیر پوست قرار دارد) به مخزن انسولین متصل می کند. هر پمپ دارای برنامه ای است که به طور خودکار غلظت متناسبی از انسولین را در طول 24 ساعت به زیر پوست تزریق می کند. زمان و مقدار انسولین مورد نیاز برای وعده های غذایی نیز توسط فرد دیابتی تنظیم می شود. پمپ های چدید به راحتی می توانند بر اساس مقدار قند خون فعلی و مقدار کربوهیدرات غدا و حتی مدت زمانی که از تزریق قبلی گذشته است، مقدار انسولین مورد نیاز برای تزریق در وعده کنونی غذا را محاسبه کنند. همچنین این پمپ ها دارای زنگ خطر نیز می باشند و به عنوان مثال در صورت فراموش کردن تزریق انسولین و یا قطع جریان انسولین به فرد دیابتی هشدار می دهند. مهمترین مانع در استفاده از پمپ های انسولین قیمت بسیار زیاد آنهاست.

نگهداری انسولین:

نگهداری انسولین باید در جایی دور از سرما و گرمای شدید باشد و بهترین مکان برای نگهداری آن، یخچال است. اما اگر دسترسی به یخچال نبود، باید آن را در جایی خنک و دور از نور خورشید قرار داد. نگهداری صحیح انسولین اهمیت زیادی دارد و نگهداری آن بین 2 الی 8 درجه سانتیگراد مناسب است. جای خنک ، دارو را سالم نگه می دارد. ممکن است در اثر عدم نگهداری صحیح دارو در جای خنک و مناسب ، محتوی شیشه تغییر شکل دهد و یا گلوله شود و یا رسوباتی از خودش ایجاد کند که با تکان دادن شیشه دیده می شوند. چنین دارویی باید فورا دور ریخته شده و از شیشه حاوی انسولین سالم استفاده شود. در ضمن، به نکات زیر نیز توجه نمایید:

• ویال انسولین (در صورتی که باز نشده است) را حتماً در دمای 8 - 2 سانتیگراد، داخل یخچال نگهداری کنید.
• هر گز ویال انسولین را در فریزر قرار ندهید.
• ویال های انسولین که باز شده است را می توان به مدت حد اکثر 28 روز در جای خشک و خنک نگهداری کرد.
• ویال انسولین را مقابل نور خورشید و در معرض حرارت قرار ندهید.
• حتماً تاریخ انقضاء درج شده روی ویال انسولین را قبل از مصرف کنترل کنید.
• اگر انسولینتان به نظر سالم می رسد ولی قند خون شما را پایین نمی آورد، آن را دور انداخته و ویال تازه تری را جایگزین آن کنید.
• چنانچه از انسولین NPH استفاده می کنید، پیش از تزریق ویال آن را در کف دستتان بغلتانید و به هیچ وجه آن را محکم تکان ندهید. تکان های شدید، ساختار انسولین را از بین برده، آن را لخته لخته کرده و از تأثیرات آن می کاهد.
• اگر در ویال انسولینِ رگولار خود توده های کریستالی و یا کدورتی مشاهده کردید از مصرف آن خودداری کنید. انسولین رگولار تنها در شرایطی قابل استفاده است که کاملاً شفاف باشد.
• انسولین درمانی در سفرهای دور از خانه

• احتمال دارد در مسافرت ، انسولین مورد نیاز در دسترس شما نباشد ، لذا قبل از اینکه شهر را ترک کنید حتماً مقدار کافی انسولین و سرنگ را برای یک هفته بیشتر از طول مدت مسافرت همراه خود داشته باشید تا با مشکلات روبرو نشوید.
  مقدار انسولین بیشتری در مسافرت همراه داشته باشید :
  شاید انسولینی که مصرف می کنید در کشور دیگری نباشد و دسترسی تان به آن میسر نگردد ، چون صلاح نیست در آنجا نوع انسولین مصرفی تان را عوض کنید ، به همین دلیل لازم است که مقدار انسولین بیشتری برای مصرف خود همراه داشته باشید تا در حفظ و کنترل بیماری دیابت خود موفق باشید.
  » رعایت نکاتی در فرودگاه

  به مسافر مبتلا به قند توصیه می شود که داروهایش را از کیف همراهش جدا نکند و همراه خود سرنگ و داروهایش را داشته باشد و آنرا در فرودگاه اعلام کند.
  زمانی که نیاز به دارو و انسولین پیدا می کنید :
  قبل از عزیمت به سفر لازم است که از پزشک معالجتان بخواهید تا یک نسخه از انسولین و داروی مورد نیازتان را بنویسد تا در صورت نیاز نسخه را به داروخانه ها ارائه دهید و داروی تان را دریافت نمائید و نیز بخواهید شرحی از بیماری و نوع درمانتان بنویسد تا چنانچه مشکلی در سفر پیش آمد سریعاً به کمک شما بیایند. خصوصاً این مساله برای فرودگاه ها لازم است.
  داروی نوشته شده در نسخه و نیز شرح حال بیماری تان را در کنار اوراق شناسائی تان قرار دهید. از پزشکتان نیز بخواهید که یک نسخه داروی ضد اسهال و استفراغ برایتان بنویسد.
  » احتیاطات لازم

  تمام داروها خصوصاً انسولین مصرفی تان را در یک کیف دستی قرار دهید و در حین مسافرت آنرا از خودتان دور نکنید. اگر با هواپیما یا با ماشین سفر می کنید بدانید که داخل قسمت بار هواپیما و یا صندوق عقب ماشین گرم است و این انسولین مورد مصرف شما را خراب می کند و ممکن است به سلامتی شما لطمه بزند. انسولینی که با خودتان به مسافرت می برید در یکجا در ساک یا کیف دستی تان قرار ندهید، بلکه قسمتی از آنرا در کیف دستی و قسمتهای دیگر را در جاهای مختلف از قبیل میان لباسها ، توی جیبها یا حوله های داخل چمدان یا ساک قرار دهید. چرا ؟ چون امکان دیر رسیدن بار یا گم شدن چمدان وجود دارد و در این وضعیت با کمبود انسولین مواجه نخواهید شد.

  باید به پزشک معالجتان بگویید که عازم سفر هستید تا چنانچه به کشور دیگری می روید ساعت تزریق انسولین را برایتان تنظیم نماید تا در آنجا با تغییر وقت و زمان ، دچار اشکال نشوید.
  احتمالاً مجبور خواهید شد ساعات صرف غذای خود را تغییر دهید و آزمایش قند خون داشته باشید تا برنامه غذایی جدیدتان را متناسب با آن تنظیم کنید. اطلاعات دقیقی را در خصوص چگونگی حفظ سلامتی تان در طول سفر بدست بیاورید. اگر با دوستان یا اعضای خانواده به این مسافرت میروید مطمئن باشید که آنها از نحوه رسیدگی به شما در زمان بروز مشکل اطلاع دارند ، اما اگر به تنهایی سفر می کنید ، قبل از پرواز به یکی از میهمانداران هواپیما از وضع بیماری و داروی تان بگویید تا چنانچه مشکلی پیش آمد سریعاً به کمکتان بشتابند.
  » چه مواردی را همراهتان ببرید

  • انسولین و سرنگ : مقدار انسولین و سرنگ برای مسافرت بیش از یک هفته (به اندازه کافی ) به همراه داشته باشید.
  • کلیه داروهایی که ممکن است در این سفر به آنها نیاز پیدا کنید به همراه داشته باشید.
  • داروی ضد اسهال و استفراغ
  • لوازم آزمایش خون و ادرار
  • نسخه مربوط به داروهائیکه قبلا درباره آنها صحبت شد.
  • گواهی دال بر بیماری تان و یا کارت مخصوص انجمن بیماران دیابتی را در کیف بغلی ، کنار اوراق شناسائی تان داشته باشید.
  • مقداری شیرینی ، شکلات ، آبنبات و مواد قندی همراهتان در کیف یا جیب تان داشته باشید.
  • نام و شماره تلفن و آدرس و فاکس دکتر معالجتان را با خودتان داشته باشید.

  بهتر است که انسولین و دیگر داروهایتان در جعبه های کارخانه شان بمانند و آنها را از جعبه ها دور نکنید چون در آنها بهتر و مطمئن تر حفظ می شوند.
  » نحوه حمل انسولین

•  انسولین را به هیچ وجه در جای گرم و یا خیلی سرد قرار ندهید. انسولین را هرگز منجمد نکنید یا داخل فریزر قرار ندهید
• انسولین را در صورت امکان در یخچال نگهداری کنید. انسولین را بین لباسهای ساک دستی تان بگذارید.

• http://www.rs272.com/
  

  http://www.sahand272.blogfa.com/
  

  http://www.rs272.parsiblog.com/

• http://www.gabric.ir
  

  WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI